Onderzoeksraad deelt rapport over gevaren industriële uitstoot

De Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) publiceert donderdag een onderzoek naar de veiligheid van omwonenden van industriële complexen. Daarvoor keek de OVV naar Tata Steel IJmuiden, Chemours (voorheen DuPont) in Dordrecht en Asfalt Productie Nijmegen (APN). Het onderzoek gaat onder meer over in hoeverre rekening wordt gehouden met de gezondheidsrisico's van uitstoot van schadelijke stoffen voor omwonenden.

In eerste instantie kondigde de OVV in april 2021 aan onderzoek te doen naar de situatie rondom staalfabriek Tata Steel. Later werd dat uitgebreid naar ook Chemours en APN. "In deze regio’s zijn er bij bewoners zorgen over de uitstoot", legde de onderzoeksraad uit. "Met de uitbreiding van het onderzoek kunnen bredere lessen geleerd worden die ook toepasbaar zijn op andere regio’s."

Omwonenden van Tata Steel zeggen al langer last te hebben van klachten door uitstoot van de staalfabriek. Uit onderzoek van het Rijksinstituut van Volksgezondheid en Milieu (RIVM) kwam in 2021 naar voren dat mensen in de buurt van Tata Steel worden blootgesteld aan veel meer schadelijke stoffen dan mensen die ergens anders wonen. Daarnaast constateerde de GGD dat meer mensen lijden aan longkanker in deze regio dan in de rest van het land, al staat niet vast wat de bijdrage van Tata daaraan is. Honderden mensen hebben aangifte gedaan tegen Tata Steel, vanwege het "moedwillig schaden van de gezondheid van mens en dier". Ze worden hierin bijgestaan door advocaat Bénédicte Ficq.

Verder stelde het RIVM ook recent vast dat moestuinen dicht bij Chemours te veel PFAS bevatten. Deze schadelijke poly- en perfluoralkylstoffen worden bijvoorbeeld gebruikt in blusschuim en voor waterafstotende bescherming voor kleding. De stoffen zijn schadelijk voor de gezondheid en het milieu. Ze kunnen zich ophopen in het lichaam, kunnen diverse soorten kanker veroorzaken en ze hebben mogelijk effect op de voortplanting en op het ongeboren kind.

Bij APN klagen omwonenden ook al jaren over de stank en uitstoot afkomstig van de asfaltcentrale. Omgevingsdienst Regio Nijmegen (ODRN) stelde in juli 2021 vast dat te veel kankerverwekkende stoffen werden uitgestoten op het moment van de meting. APN zou een dwangsom opgelegd krijgen als dit nog eens voorkwam. Volgens de omgevingsdienst is de norm bij de metingen die volgden niet meer overschreden.

Het rapport "legt de vinger precies op de zere plek", zegt Andy Palmen, directeur van Greenpeace Nederland. "Grote vervuilers en de overheid zitten bij elkaar op schoot en het klimaat, de natuur en omwonenden zijn de klos." Winst maken gaat volgens de milieuorganisatie "voor de gezondheid van de mensen die naast grote vervuilers wonen". Greenpeace noemt het "heel goed dat er nu geconcludeerd wordt door de Onderzoeksraad voor Veiligheid dat dit anders kan en moet veranderen".

Tata Steel zegt de conclusie van de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV), dat er een beter beeld moet komen van het effect van de uitstoot van de industrie op de omgeving, te omarmen. Ook met het punt dat er "nog meer gestuurd moet worden op het verminderen van deze effecten" is de staalfabriek uit IJmuiden het eens.

"Het is goed dat er grondig onderzoek is gedaan naar de wijze waarop omwonenden van industriële bedrijven worden beschermd" tegen de effecten van de uitstoot van bedrijven, stelt Tata in een reactie op het onderzoek. Dat is "gedegen" en de "conclusies spreken voor zich", aldus de voormalige Hoogovens.

Verder wijst Tata er op dat er "bepaalde zaken verbeterd zijn als het gaat om informatievoorziening en maatregelen tegen de overlast die mensen ervaren". Maar het rapport wijst ook uit dat er nog ruimte is voor verbetering, onderkent het staalbedrijf. "Duidelijk is dat de bevindingen van nationaal belang zijn, die ook als zodanig opvolging verdienen van alle betrokkenen."

Tata Steel zegt "al flinke stappen" te hebben gezet in het inperken van "onze impact op de omgeving". "We zullen hierin volop actief blijven", zegt Tata, waarmee het naar eigen zeggen op een zo kort mogelijke termijn toewerkt naar een schonere staalproductie. Dat is ook in het belang van Tata zelf, aldus het bedrijf.

Chemours uit Dordrecht zegt in een reactie dat het chemiebedrijf de impact op de omgeving zo klein mogelijk wil houden en daarom blijft investeren in maatregelen om emissies omlaag te brengen. Chemours zegt "een goede buur" te willen zijn en te onderkennen dat er omwonenden zijn "met zorgen en vragen". 

Volgens een woordvoerder gaat het bedrijf actief het gesprek aan met omwonenden, onder andere via de zogenoemde Burenraad en door informatie toegankelijk te presenteren op basis van de wetenschappelijke feiten. "Onze vijfhonderd betrokken medewerkers in Dordrecht werken elke dag aan het veilig uitvoeren van de productieprocessen en milieumaatregelen. Zo zorgen zij voor de verantwoorde productie van essentiële materialen voor vele producten in ons dagelijks leven", meldt hij.

Volgens Chemours kondigde het bedrijf in 2018 maatregelen aan om het emissieniveau met meer dan 99 procent te verminderen. Die maatregelen "hebben ertoe geleid dat het uiteindelijke emissieniveau lager is dan de aanvankelijke inzet van het bevoegd gezag", aldus de zegsman. Hij stelt dat het bedrijf de tussendoelstelling heeft om voor het eind van dit jaar 80 procent minder uit te stoten. Chemours zegt ook in te zetten op het verminderen van de CO2-voetafdruk en het ontwikkelen van technologie waarmee het chemiebedrijf duurzamer kan produceren. "De kennis en inzichten die we daarbij vergaren, delen we met de overheid en andere belanghebbenden."

Bron: ANP