Oliekevers met een geurtje lokken bijen in de val

Bijensoorten maken volop gebruik van geuren. Vooral bij het vinden van een geschikte partner communiceren bijenmannetjes en -vrouwtjes erop los door middel van feromonen. Sommige parasieten maken hier op een, volgens Natuurbericht.nl, listige manier misbruik van.

De klimopzijdebij is een zuidelijke bijensoort, die sinds haar beschrijving in 1993 oprukt naar het noorden. Ze vliegt vanaf eind augustus tot half oktober en is strikt afhankelijk van het stuifmeel van klimop als voedselbron voor de larven. Klimopzijdebijen worden in Nederland vooral in stedelijke omgeving waargenomen, maar komen ook voor waar klimop van nature voorkomt en steile zandwandjes aanwezig zijn.

Overrompeld
Mannetjes van de klimopzijdebij worden enkele dagen vóór de vrouwtjes actief. Wanneer het eerste vrouwtje uit het nest tevoorschijn komt wordt zij, volgens Natuurbericht.nl, 'overrompeld' door tientallen of zelfs honderden mannetjes die met haar willen paren. Zo vormen ze zogenaamde 'mating balls' of 'paarballen'. Onderzoekers suggereren dat bij dit proces feromonen, chemische stoffen die boodschappen overbrengen, betrokken zijn. De mannetjes zouden namelijk sterk aangetrokken worden door de feromonen die de vrouwtjes uitscheiden.

Proces
Onderzoek van Vereecken en Mahé in 2007 toonde aan dat ook de oliekever Stenoria analis gebruik maakt van dezelfde geurstoffen als de klimopzijdebij. De larven van deze oliekever kruipen nadat ze uit het ei gekomen zijn naar hoger gelegen plaatsen. Meestal vormen ze een bolletje op grassen of gaan ze aan een prikkeldraad hangen. Daarna beginnen ze met het produceren van een geur die identiek is aan de geur van vrouwelijke klimopzijdebijen. Mannetjes van de klimopzijdebij kunnen deze geur niet weerstaan en worden zo verschalkt. Op het moment dat het mannetje een paarpoging onderneemt stapt een deel van de larven over op de mannetjesbij. Wanneer een mannetje vervolgens met een vrouwtje tracht te paren, zal een deel van de larven op het vrouwtje overstappen. Via het vrouwtje bereiken de larven van de oliekever zo het bijennest waar ze zich te goed doen aan de voedselvoorraad van de bijenlarven. Vaak zullen ze, volgens Natuurbericht.nl,  hierbij ook de bijenlarve zelf verorberen.

Waarnemingen
Aculea, de wilde bijen en wespenwerkgroep van Natuurpunt, roept op om waarnemingen van de klimopzijdebij door te geven. Ook meldingen van de oliekever of zijn larven stelt de groep zeer op prijs.

Bron: Natuurbericht.nl
Foto: Ingeborg-foto's