Nieuwe soorten ontdekt bij mega-onderzoek Nederlandse natuur

Het is een van de grootste studies naar de Nederlandse biodiversiteit ooit. Het project ARISE van Naturalis brengt onze natuur opnieuw in kaart, met de meest moderne technieken. Meer dan 43.000 soorten, van zoogdieren tot springstaarten en van vogels tot zeenaaktslakken worden onder de loep genomen.

Het onderzoek heeft tot nu toe al meerdere nieuwe soorten zeedieren opgeleverd voor Nederland en zelfs voor de wetenschap. Zoals het Schepje (Philine quadripartita), een schelpdier dat zowel in het Grevelingenmeer als de Oosterschelde is aangetroffen.

Ook is er in onze wateren waarschijnlijk een nieuwe soort zeeslak voor de wetenschap ontdekt. Het is een dier dat dat lijkt op de ruwe wratslak (Doris ocelligera). Marien bioloog Peter van Bragt werkt mee aan het project en praat ons zondag bij.

Alle meercellige organismen die in Nederland leven moeten de komende jaren in kaart worden gebracht. Onderzoekers van Naturalis werken hierin onder andere samen met Twente University, de Universiteit van Amsterdam en het Westerdijk Fungal Biodiversity Institute. Op allerlei plaatsen in Nederland worden monsters en soorten verzameld.

Veel van de technieken, die ingezet worden om de natuur te bestuderen bestonden tien jaar geleden nog niet. Zoals barcoding. Onderzoekers vergelijken het DNA van hun vondsten met soorten, die al eerder met een streepjescode zijn geïdentificeerd. Zo kunnen ze hun vondsten snel op naam brengen en vaststellen of het om iets nieuws gaat of niet. Naast het DNA-onderzoek gebruiken de wetenschappers ook radartechnieken, camera’s en nemen ze geluiden op.

Uit de eerste resultaten blijkt dat organismen, die veel op elkaar lijken, soms tot verschillende soorten behoren. Met behulp van DNA-onderzoek komen de verschillen tussen zogenoemde ‘cryptische’ soorten aan het licht. Gevolg van deze ontdekking is dat de biodiversiteit van Nederland eigenlijk groter is dan we altijd hebben gedacht. Peter van Bragt verwacht dat met ARISE vele honderden nieuwe soorten voor ons landen ontdekt zullen worden. Van zeedieren tot planten en van bodemdieren tot schimmels.

De term crypsis wordt in de biologie gebruikt voor de capaciteit van een organisme om zich te kunnen verbergen voor anderen. Deze cryptische soorten gebruiken camouflage als verdediging tegen roofdieren of om als roofdier juist een prooi beter te kunnen besluipen. Soorten die zo klein zijn, verborgen leven of heel lastig te onderscheiden zijn van andere soorten dat ze niet worden ontdekt tenzij een expert zich in ze verdiept, worden ook cryptische soorten genoemd. De soort leeft 'verborgen' voor de wetenschap.

Kijk hier voor meer informatie over ARISE.