Nieuwe mossoort voor West-Europa

Middenin Hilversum is een nieuwe mossoort ontdekt: de kuifhaarmuts. Nooit eerder in West-Europa gezien en zelfs op wereldschaal nog een nieuweling. In Vroege Vogels Radio maakte Henk Siebel van de BLWG*  de unieke vondst bekend. Onlangs verscheen een wetenschappelijke publicatie over deze nieuwe mossoort .  Siebel meende daarin het mos te herkennen dat hij een half jaar eerder al fotografeerde op een Noorse esdoorn in zijn woonplaats Hilversum. Een bijzondere ontdekking omdat de soort vooral voorkomt in ‘mediterrane montane streken’. Vermoed wordt dat klimaatverandering nu ook in Nederland de juiste condities voor deze soort schept.

Soms duiken wel heel onverwachts nieuwe soorten op in Nederland, zoals in het geval van de Kuifhaarmuts ( Orthotrichum comosum ). Bij het uitproberen van nieuwe macrofototechnieken maakte Henk Siebel foto’s van enkele bladmossen op straatbomen in de buurt van zijn huis. Enkele maanden daarna verscheen die  wetenschappelijke publicatie met een beschrijving van een nieuwe haarmutsmossoort voor de wetenschap. Deze leek verdacht veel op het gefotografeerde mos met een gekuifd harig mutsje op het sporenkapsel.

Bij nadere bestudering van de verzamelde mosplanten bleek het inderdaad te gaan om deze soort, Orthotrichum comosum . Hieraan is voor Nederland de toepasselijke naam Kuifhaarmuts gegeven. Deze soort is beschreven van bomen in mediterrane berggebieden waar het in de zomer relatief droog en warm is, maar in de winter regenachtig. Op het eerste gezicht dus vreemd dat deze soort nu in Nederland opduikt. Door de klimaatopwarming krijgen steden in Nederland echter steeds meer een microklimaat dat hiermee vergelijkbaar is. Dat mossoorten hier snel op reageren dankzij hun verspreiding via sporen over grote afstanden, bewijst ook deze soort. Dat hij het goed naar zijn zin heeft blijkt uit het feit dat de soort in groot aantal mosplantjes op de boom voorkomt en zich inmiddels ook al op een naburige boom gevestigd heeft.

Overigens is het met de rijke mosbegroeiing op straatbomen in onze steden nauwelijks voor te stellen dat deze bomen enkele decennia geleden nog volledig kaal waren door het dramatische effect van zure regen. Nu de lucht schoner is geworden weten mossoorten van heinde en verre de bomen weer te vinden.