Natuurmonumenten ontdekt nieuwe plant

Nederland heeft er een nieuwe plantensoort bij. Het betreft een in heel Europa zeldzaam kranswier (Nitella confervacea) en is ontdekt in het ondiepe water van het Winkelsven in het Brabantse natuurgebied Kampina.

Onopvallend plantje
Het onopvallende plantje is circa 5 cm groot en heeft nog geen Nederlandse naam. Deze bijzondere vondst is het zoveelste succesverhaal van de grote hersteloperatie die Natuurmonumenten in 2007 in het Winkelsven heeft uitgevoerd. De ontdekking kwam aan het licht tijdens de jaarlijkse inventarisatie van planten in het ven. Sinds de grote schoonmaakactie zijn al veel zeldzame en bedreigde planten teruggekeerd. De vondst van dit kranswier is zo bijzonder, omdat het in ons land nog nooit eerder is waargenomen.

Oerplanten
De Kranswieren behoren tot een soort ‘oerplantenfamilie’. Zo zijn er kranswierfossielen bekend van meer dan 400 miljoen jaar oud. Het zijn planten met een heel eenvoudige bouw, die nooit bloeien en zich net als varens voortplanten door middel van sporen. Hoe het kranswier in het Winkelsven terecht is gekomen valt niet met zekerheid te zeggen. Mogelijk zijn de sporen door vogels verspreid. Er zijn in Nederland nu 27 soorten kranswieren bekend.

‘Spoelwaterinfuus’ redding voor Winkelsven
Aan het begin van de vorige eeuw werd het Winkelsven geroemd om zijn rijkdom aan bijzondere planten, die het tot één van de interessantste vennen van West-Europa maakte. De nabijgelegen beek de Beerze stroomde vroeger incidenteel over en voedde daarmee het Winkelsven met schoon water. Toen de beek in de jaren zestig van de vorige eeuw sterk vervuilde werd er een dijkje aangelegd om het ven af te sluiten voor overstromend beekwater. Toch verslechterde de waterkwaliteit van het ven door verzuring en vermesting.

Sterk verzuurd
Drie jaar geleden was van de vroegere rijkdom niet veel meer over. Het ven was bijna geheel dichtgegroeid met berk, wilg en veenmos en het beetje water dat nog over was bleek sterk verzuurd. Het reddingsplan van het Winkelsven bestond uit het verwijderen van een dikke laag slib in combinatie met aanpassingen in de waterhuishouding van het ven.

Een aantal sloten werd gedempt, maar de belangrijkste oplossing werd geleverd door Brabant Water. Vanuit het nabijgelegen waterzuiveringbedrijf werd een soort infuus aangelegd die het Winkelsven sindsdien voorziet van kalkrijk spoelwater, dat het zure venwater moet bufferen.

Waterkwaliteit sterk verbeterd
De waterkwaliteit is sindsdien zo verbeterd, dat allerlei oorspronkelijke planten zijn teruggekeerd. Inmiddels komen er 20 zogenaamde Rode Lijst soorten voor, waaronder Oeverkruid en Teer guichelheil. Op deze lijst staan soorten die in ons land ernstig in hun voortbestaan worden bedreigd.

Fotograaf: Hans van Rixtel
Bron: Natuurmonumenten