Naardermeer

Het Naardermeer, plassen met riet, hooiland en moerasbos, werd als eerste gebied door Vereniging Natuurmonumenten aangekocht. De rustige plassen midden in de Randstad vormen een belangrijke schakel in de keten van moerasgebieden in ons land. Het biedt plaats aan vele moerasplanten en -dieren.

Het open water in het Naardermeer is op natuurlijke wijze ontstaan. Het water is ondiep, wat is te zien aan het riet en mattenbies in het midden van het meer: deze planten groeien alleen in water dat niet dieper is dan anderhalve meter. Het open water zou geleidelijk veranderen in moerasbos als Natuurmonumenten het riet en de watervegetatie niet regelmatig zou maaien.

Ook baggeren houdt het Naardermeer open. Er broeden tweehonderd paar grauwe ganzen in het gebied. In de nazomer, als ze niet kunnen vliegen door het wisselen van hun verenkleed, verblijven met name veel soorten eenden in het Naardermeer. In de winter krijgen ze gezelschap van overwinterende kol- en rietganzen en kan het aantal ganzen oplopen tot enkele duizenden. Ook komen hier veel aalscholvers voor. 

In contrast met deze bedreiging staan de inspanningen, die ook overheden doen, om de verdroging van het gebied tegen te gaan. De vegetatie in natte natuurgebieden is sterk afhankelijk van het waterpeil en de waterkwaliteit. In samenwerking met overheden zijn maatregelen genomen om de waterhuishouding te verbeteren. Het inlaten van veelal verontreinigd water uit bijvoorbeeld het IJmeer wordt verminderd, en tegelijkertijd wordt de instroom van grondwater uit het Gooi vergroot. De waterkwaliteit is daardoor spectaculair verbeterd de afgelopen jaren, waardoor in het Naardermeer weer bijzondere waterplanten als spits fonteinkruid, groot nimfkruid en verschillende soorten kranswieren groeien.

Het Naardermeer is het oudste beschermde natuurgebied in Nederland. Toen de gemeente Amsterdam in 1904 het plan lanceerde om het nabijgelegen Naardermeer te gebruiken als stortplaats voor stedelijk afval, kwamen natuurbeschermers in opstand. Nadat het Naardermeer werd aangekocht door Natuurmonumenten was dit gevaar geweken. Het Naardermeer heeft altijd met bedreigingen te maken gehad:

Vanaf 1400: Herhaaldelijk geprobeerd om het meer in te polderen. Dit mislukt keer op keer door te grote toevoer van kwelwater.
1874: Aanleg van een spoorlijn, dwars door het Naardermeer.
1904: Plannen om het Naardermeer als vuilstortplaats te gebruiken.
Jaren ‘20: Plannen voor het aanleggen van een ‘elektronische spoorweg’ naar het Gooi.
Jaren ’30: Komst van een nieuwe rijksweg.
Jaren ’60: Plaatsen van hoogspanningsmasten en –leidingen richting Flevoland.
1973: Gedwongen verkoop van 5 hectare zodat Flevoland aansluit met het oude land.
Jaren ’70: Ten oosten van Naardermeer wordt Hilversumse Bovenmeent gebouwd. Plannen voor de aanleg van de Almere-spoorlijn maar dit wordt tegengehouden.
Jaren ’90: Treinverbinding tussen Hilversum en Flevoland.
2000: Opnieuw wordt de verlenging van de A6-A9 op de agenda gezet.

100 jaar later is het Naardermeer is een van de parels onder de natuurgebieden van ons land. Een nieuwe bedreiging ligt echter op de loer. Plannen om de A6 en A9 met elkaar verbinden door het aanleggen van een tunnel langs het Naardermeer. De grootste bedreiging daarbij is dat voor de aanleg ervan een enorme bouwput moet worden drooggemalen. Dat zal het waterpeil negatief beïnvloeden en dat waterpeil is van levensbelang voor het ecosysteem. Natuurmonumenten zal zich met hand en tand verzetten tegen de aantasting van het Naardermeer.

Bron: Natuurmonumenten

terug naar overzicht