Minuscule kiezelwieren zijn graadmeter voor verzuring

De grootste zijn een halve millimeter, de kleinste één honderdste van een millimeter: kiezelwieren, officieel heten ze diatomeeën. Het zijn eencellige algen die in het water leven, zowel in zoet als zout. Ze zijn een goeie graadmeter voor de verzuring. Vlakbij Radio Kootwijk, op de Veluwe, ligt een ven dat Gerritsfles heet, en daar doet Herman van Dam al 45 jaar onderzoek naar de mate van verzuring, aan de hand van de kiezelwieren. Er bestaan al gegevens van 100 jaar geleden. “Toen ik begin in 1978 kon je net een piek zien in verzuring, door de zure regen”, vertelt Van Dam.

Sindsdien is de zuurgraad wel omlaaggegaan, doordat de industrie destijds maatregelen heeft genomen om de uitstoot te beperken of aan te passen. Maar de stikstofuitstoot is ook aan de hand van die kiezelwieren vast te stellen. Door de intensivering van de landbouw is daar ook een piek in de gegevens te zien. De stikstofdepositie neemt weliswaar af, maar is nog veel te hoog als je die vergelijkt met de gegevens van een eeuw geleden. Bij Gerritsfles neemt Hans Hop namens het waterschap twee keer per jaar watermonsters, waarna er in het lab onder de microscoop gekeken wordt naar welke kiezelwieren er precies inzitten.

Na 45 jaar draagt Herman van Dam z’n werk over aan de jonge onderzoeker Louise Franssen van Stichting Bargerveen. Zij gaat het langjarige onderzoek voortzetten. “Dat is belangrijk, om deze metingen voort te zetten. Als het goed is gaat de stikstofdepositie verder omlaag de komende jaren en kunnen we hier goed zien wat dat gaat doen met vennen als deze”. Herman van Dam: “daar moet het nieuwe kabinet flink z’n best voor doen. En ik hou m’n hart vast eerlijk gezegd. Hoe je de natuur wilt hebben is altijd een politiek keuze.”