Kunstbloedvaten vervangen proefdieren bij onderzoek naar slangengif

Om exact te kijken hoe slangengif de bloedvaten aanvalt, zijn geen proefdieren meer nodig. Wetenschappers maakten een 3D-model van imitatie-bloedvaatjes om de werking na te bootsen. De zogenaamde 'organ-on-a-chip' is ontwikkeld door onderzoekers van de Vrije Universiteit Amsterdam (VU), MIMETAS en Naturalis Biodiversity Center.

Jaarlijks sterven er naar schatting tussen de 80.000 en 140.000 mensen aan de gevolgen van een slangenbeet. Nog zo'n 400.000 mensen lopen na een slangenbeet blijvend letsel op zoals blindheid en amputaties. Onderzoek naar de werking van het gif biedt mogelijkheden om die gevolgen te voorkomen, maar blijft moeilijk uit te voeren. De nieuwe 3D-imitatie-bloedvaatjes van het onderzoeksteams, kan daar verandering in brengen.

Imitatie-bloedvaten verbeteren de traditionele onderzoeksmethoden, zoals het gebruik van proefdieren of celkweekjes, door menselijke bloedvaten na te bootsen. “Het voordeel van zo’n bloedvatmodel voor gifonderzoek, is dat het rekening houdt met verschillende belangrijke invloeden waar het lichaam mee te maken heeft”, legt gifexpert Mátyás Bittenbinder van de VU en Naturalis uit. “Zoals het stromen van het bloed, of de bouw en vorm van een bloedvat.”

Het 3D-bloedvatmodel zal bijdragen aan het begrijpen van de schadelijke effecten van slangengif op de bloedvaten en de rest van het menselijk lichaam. Bittenbinder: “Het model geeft nauwkeurig inzicht in hoe gifstoffen de bloedvaten aanvallen. Die kennis zal ons helpen bij de ontwikkeling van betere methodes om slangenbeten te behandelen en zorgt er tegelijkertijd voor dat er minder studies op muizen gedaan hoeven te worden.”

Om het bloedvatmodel te testen, is gif gebruikt van een brilcobra, West-Afrikaanse zaagschubadder, veelstreepkrait en de Mozambicaanse spugende cobra. De beet van een giftige slang veroorzaakt vaak hevige (interne) bloedingen. Het gif valt de bloedsomloop namelijk aan door bloedvaten kapot te maken en de bloedstolling te saboteren. Onderzoekers doen wereldwijd onderzoek om te kijken naar een oplossing “Als we beter begrijpen welke stoffen er in slangengif zitten, weten we ook beter hoe we de toxines kunnen neutraliseren”, legt Bittenbinder uit.

Bron: Vrije Universiteit Amsterdam