Meningen verdeeld over doodschieten wolf in Drenthe (update)

Volgens RTV Drenthe had de schapenboer een wolfwerend hek om zijn terrein staan, maar is de wolf daar onderdoor gekropen. Toen de boer het dier met een hooivork en schep probeerde weg te jagen, werd hij in zijn arm gebeten. Daardoor raakten zijn pezen beschadigd, schrijft de regionale omroep. Het is voor zover bekend de eerste keer dat de wolf een mens heeft aangevallen sinds het dier weer in Nederland is.

Een aanval van een wolf op een mens is zeer uitzonderlijk, zegt ecoloog en wolvendeskundige Erwin van Maanen van ecologisch adviesbureau EcoNatura. Volgens Van Maanen is er overhaast gehandeld door het dier dood te schieten. "De wolf kon niet uit het omheinde weiland, anders was hij zeker weggerend. Wolven zijn angstige en schuwe dieren en gaan ervandoor als ze de kans krijgen." Een burgemeester mag besluiten om een probleemwolf meteen dood te laten schieten, maar proberen om de wolf te verjagen gaat daaraan vooraf.

Van Maanen heeft voor de provincie Friesland al eens een advies opgesteld over de omgang met de wolvenroedel in het Drents-Friese Wold. Waarschijnlijk is de zondag gedode wolf een dier uit die roedel. DNA-onderzoek bij de Wageningen Universiteit zal dat in de komende dagen uitwijzen. De ecoloog is verbaasd dat er voor zover bekend geen deskundigen zijn geraadpleegd voor er geschoten werd op de wolf, die zich onder een zonnepaneel had verstopt.

"In Duitsland en Frankrijk gebeurt nooit zoiets; daar hebben de wolven veel meer ruimte." Van Maanen is bang dat het incident in Wapse tot 'een heksenjacht' op de wolf gaat leiden onder aanvoering van tegenstanders als BBB.

"Heel vervelend", noemt het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit het voor de schapenhouder uit Drenthe die zondag is aangevallen door een wolf. "Dat moet een heel beangstigende situatie zijn geweest", zegt een woordvoerster van demissionair minister Christianne van der Wal. "Op dit moment wordt er onderzoek gedaan naar wat er precies is gebeurd. Wij weten dat nu nog niet, dus kunnen daar nog niets over zeggen." Van der Wal vroeg eerder dit jaar advies aan de Raad voor Dierenaangelegenheden over het samenleven met de wolf. Volgens de woordvoerster wordt daar op dit moment aan gewerkt en verwacht ze dat er eind dit jaar een "tussenadvies" komt. "Uiteraard wordt wat er nu is gebeurd daar ook in meegenomen."

Partijen, voornamelijk aan de rechterkant van het politieke spectrum, willen meer actie tegen de wolf, zeker nu een hobbyboer in Drenthe is aangevallen. VVD'er Thom van Campen zegt dat het al "wachten op een ongeluk" was omdat er steeds meer wolven zijn in Nederland. Dat vindt ook BBB-voorvrouw Caroline van der Plas. Ze vraagt al langer om ingrijpen door de minister en heeft Kamervragen gesteld. CDA'er Derk Boswijk vindt evengoed dat beheer van de wolf nodig is "in een dichtbevolkt land als Nederland". Van der Wal "treuzelt al veel te lang om de knoop door te hakken, die tijd hebben we niet meer", vindt hij.

LTO Noord-voorzitter Dirk Bruins heeft de schapenhouder die gebeten werd zondag bezocht. Volgens Bruins kwam de politie pas in actie toen de boer aangevallen was. "Eerst adviseerden ze om het hek open te zetten, maar dan was de wolf bij het woonhuis gekomen", aldus Bruins. "Die onmacht om te kunnen handelen is zeer zorgwekkend en roept ernstige vragen op over de veiligheid van de agrarische gemeenschap." LTO Noord vindt het incident onacceptabel. "Nederland is ongeschikt als leefgebied, op enkele locaties na. We blijven ons inzetten voor een realistisch beleid op de wolf", stelt de organisatie, die zich al heel lang tegen wolven in Nederland verzet.

Wolven in Nederland stelt dat elk dier dat in het nauw wordt gedreven zichzelf zal verdedigen. Een wolf die een mens gericht wil aanvallen, springt hoog tegen die persoon op en bijt in de buurt van de hals of keel. De wolf probeert dan zijn slachtoffer uit zijn evenwicht te brengen om te kunnen bijten. Dat de wolf die in Drenthe werd doodgeschoten de schapenhouder niet is aangevlogen, kan er op duiden dat het dier zich probeerde te verweren. Zo duidt Wolven in Nederland, de organisatie van wolvendeskundigen, het gedrag van de doodgeschoten wolf in Wapse.

Afschieten van een wolf mag alleen als de openbare veiligheid in gevaar is en alle andere opties zijn uitgeput. Illegaal doden van een wolf kan een gevangenisstraf van drie jaar of een boete van tienduizenden euro's opleveren, aangezien de wolf aan alle kanten in Europees verband beschermd is.

De Faunabescherming en Animal Rights doen aangifte tegen burgemeester Rikus Jager van Westerveld en de schapenboer die daar zondag gewond raakte door een wolf. Volgens de dierenrechtenorganisatie had de wolf na het incident niet doodgeschoten mogen worden.

Animal Rights overweegt nog om ook aangifte te doen tegen de locoburgemeester die zondag betrokken was bij het besluit de wolf dood te schieten en tegen de persoon die het schot heeft gelost. Ook kijkt de organisatie of ze een handhavingsverzoek kan indienen bij de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) en waarschijnlijk ook de provincie Drenthe. Volgens Animal Rights is door het doodschieten van de wolf de Habitatrichtlijn overtreden, waarin wolven worden aangemerkt als beschermde soort. Dierenrechtenorganisatie Bite Back sluit zich bij de aangifte van Animal Rights aan, zegt een woordvoerder van die laatste.

De faculteit Diergeneeskunde van de Universiteit Utrecht en Wageningen Environmental Research (WENR), een onderzoeksinstituut van de Wageningen Universiteit, doen onderzoek naar de wolf. In Utrecht wordt sectie gedaan op het kadaver van de wolf en WENR doet het DNA-onderzoek. De provincie Drenthe heeft om een spoedanalyse van het DNA gevraagd, zodat in elk geval zo gauw mogelijk vaststaat of het doodgeschoten dier inderdaad een wolf was. Ook kan vastgesteld worden waar de wolf vandaan is gekomen. Dat is mogelijk omdat van alle wolven die ooit zijn opgedoken in Europa een DNA-profiel wordt bijgehouden door het CEwolf-consortium.

Vermoedelijk hoorde de doodgeschoten wolf bij de roedel in het Drents-Friese Wold, aangezien Wapse daar niet ver vandaan ligt. Onderzoek op het kadaver is nodig om te zien of het dier mogelijk iets onder de leden had, waardoor hij eerder geneigd was te bijten. Ook kan vastgesteld worden of de wolf gewond is geraakt doordat de schapenhouder het roofdier probeerde te verdrijven met een schep.

FVD en JA21 dienen woensdag tijdens de laatste vergadering van Provinciale Staten in Overijssel voor het zomerreces een motie in waarin ze pleiten voor DNA-onderzoek door minstens twee erkende laboratoria naar mogelijke hybridisatie van de wolf. Dat zijn wolven die gekruist zijn met honden. De Gelderse Staten namen vorige week een motie aan, waarin werd gevraagd om meer onderzoek naar het DNA van de wolf. De universiteit van Wageningen doet dat al, maar volgens een meerderheid van de partijen in Gelderland is de informatie "onvolledig". Hoewel experts van de universiteit van Wageningen en de Zoogdiervereniging zeggen dat in Nederland geen hybride wolven zijn, willen ook in Overijssel partijen extra DNA-onderzoek. 

Een wolf-hondhybride (vaak ook wolfshond genoemd) is een hybride tussen een wolf en een gedomesticeerde hond. Hun gedrag tegenover mensen is lastiger te voorspellen dan bij honden. 

De wolf geldt al als beschermde diersoort sinds de Conventie van Bern, een internationaal verdrag voor het behoud van soorten dieren en planten. Nederland ondertekende dat verdrag destijds ook, aldus de Europese Commissie. In 1992 is de noodzakelijke bescherming van de wolf verankerd in de Europese wetgeving via de Habitatrichtlijn, waarin meer dan duizend zeldzame en bedreigde dieren- en plantensoorten in heel Europa zijn opgenomen. Nederland benoemde de wolf tot beschermde binnenlandse diersoort in 2014, toen de wolf vanuit Duitsland de grens naderde. In 2018 vestigde de eerste wolf zich op de Noord-Veluwe.

De strikte bescherming van de wolf schrijft voor dat het dier niet verstoord, verjaagd of beschoten mag worden. Ook het leefgebied dat een wolf uitkiest om zich te vestigen is beschermd om het dier rust te gunnen. Die strenge regels zorgen ervoor dat er op dit moment niets ondernomen mag worden tegen een wolf, hoewel Friesland, Drenthe en Overijssel in het voorjaar nog aan natuurminister Christianne van der Wal vroegen om het beschermingsniveau te verlagen. Er zijn wel uitzonderingen mogelijk op de zeer strenge bescherming. Maar dat kan alleen onder zeer strikte voorwaarden en alleen als alle andere maatregelen zijn genomen, aldus de commissie. Zo mag Finland een aantal wolven doodschieten om de rendieren te beschermen. Landen mogen geld uit de Europese landbouwpot gebruiken om veehouders te helpen met wolfwerende maatregelen.

Diverse provincies helpen boeren bij het beschermen van hun dieren tegen wolven. Zo bieden Drenthe, Gelderland, Limburg, Noord-Brabant en Friesland subsidies aan voor het nemen van preventieve maatregelen, zoals het plaatsen van rasterhekwerken. Drenthe had sinds vorig jaar al een subsidiepot van in totaal 800.000 euro voor schapen- en geitenhouders om wolfwerende rasters aan te schaffen. De provincie breidde die regeling dit jaar met 400.000 euro uit voor houders van overige hoefdieren (paarden, runderen, varkens en alpaca's). Volgens een woordvoerder is al "honderden keren" gebruikgemaakt van de subsidieregeling. Drenthe is ook een van de provincies met een zogeheten wolvenconsulent, die boeren helpt met het nemen van maatregelen. Onder meer Overijssel, Groningen en Zeeland bieden 'noodsets' aan: nylon netten met een stroomklok (schrikdraad). Veehouders kunnen die sets lenen als er een wolf in de buurt rondzwerft.

Boerenactiegroep Agractie noemt het "onbestaanbaar" dat er twee aangiften zijn gedaan tegen de schapenboer die zondag in het Drentse dorp Wapse gewond raakte door een wolf. "Als je je eigen dieren in je eigen weiland al niet eens meer mag beschermen, dan weet ik het ook niet meer. Het is van de zotte", reageert voorman Bart Kemp.

De wolf die zondag in het Drentse Wapse is doodgeschoten, was een jong mannetje. Dat is gebleken uit sectie op het kadaver, dat is gedaan bij het Dutch Wildlife Health Centre (DWHC), onderdeel van de Universiteit Utrecht. Waar de wolf vandaan is gekomen kan pas over enkele weken worden gezegd, als het DNA-onderzoek op monsters van de wolf klaar is, aldus BIJ12, het bureau dat voor de provincies wolvenzaken afhandelt.

Bron: ANP