Mart Benders: Messiean en de vogeltoptien

Ter gelegenheid van de vogeltoptienstemming zou ik voor de merel willen stemmen en wel hier om: Ik speel fluit en studeer in een tuinhuisje. Toen ik eens het stuk "Le Merle Noir"van Olivier Messiaen studeerde kwam er commentaar uit de hoogste boom in de tuin van de buren. Een merel. Hij reageerde op mijn muziek.

Het werd een conversatie: als ik een pauze maakte deed hij een riedeltje en als hij stopte ging ik weer door. Dit werd een dagelijks gesprek. Zou dit komen omdat Messiaen de vogelzang zo dicht heeft weten te benaderen in zijn composities? Deze componist noemde zichzelf bescheiden: 'ornithologue, rhitmicien" en heeft zijn leven lang geprobeerd de zang van de vogels zo dicht mogelijk in muziek te benaderen. "Ik gaf vogelzang aan diegenen die in steden wonen en ze nooit gehoord hebben, maak ritmes voor wie alleen militaire marsen kennen, en schilder kleuren voor diegenen die ze niet zien"schreef hij. Daarvoor heeft hij een buitengewoon verfijnde ritmenotatie moeten uitvinden, want vogelzang vang je niet in een 3- of 4kwartsmaat.Ik heb aan het begin van mijn carrière het stukje "Vöglein im Baum"van een saloncomponist vertolkt, maar dat was gewoon een flets walsje. Messiaen heeft veel orkestwerken geschreven waarin vogels aan bod komende officiële namen daarvan worden telkens in de partituur vermeld. Ook de opera "Franciscus van Assisi", vorig jaar door de Nederlandse Opera uitgevoerd barst van de vogelzang, en het huilen van een wolf heeft hij treffend verbeeld met een zingende zaag. En -dit zal Peter van Straten plezier doen - hij heeft een prachtig, 3 Cd’s durend pianowerk geschreven: "catalogue d'oiseaux"waarin ook de Fitis aan bod komt. De diepgelovige Messiaen schreef: "Ik ben gelovige, dus zing ik Gods woorden voor hen die niet geloven". Mijn buurman, meneer Oe gelooft dat er geesten in zijn bomen zitten. Vanuit een van zijn bomen zingt die merel. Misschien doet hij het ,net als Messiaen, voor God. Maar misschien voor de mereltoptien.

Dus: stemt allen op de Merel!