Marlies Vaz Nunes: De serenadebrenger

Vroeger, in romantischer tijden, toen een man een vrouw lief had, ging hij onder het raam van haar slaapkamer staan, en zong, zichzelf soms begeleidend op een viool of ander snaarinstrument, om zijn liefde aan haar te tonen. Waar zijn ze gebleven, die romantische mannen, die serenadebrengers?

In de insectenwereld zijn ze er nog: mannetjes van de kleine fruitvliegjes brengen serenades aan de vrouwtjes die zij begeren.

Het hofmakende mannetje vertoont kunsten met zijn vleugels, waarbij hij het vrouwtje tot op minder dan 2 mm nadert. Hij spreidt één of beide vleugels uit en neemt een houding aan die karakteristiek is voor alle mannetjes van dezelfde soort. Die uitgespreide vleugel(s) laat hij trillen, wat een geluid voortbrengt, dat van soort tot soort verschilt. Het vrouwtje 'hoort' het liedje via de pluimen op haar voelsprieten. Als ze ontvankelijk is en van dezelfde soort als het mannetje dan volgt de paring. Is ze echter onvolwassen, heeft ze al gepaard, of is het mannetje niet van dezelfde soort, dan antwoordt ze met een zoemend geluid. Het mannetje maakt daarop rechtsomkeert om zijn geluk elders te zoeken.
 
Mannetjes van sommige soorten willen hun tijd niet verdoen met het 'verkeerde' vrouwtje het hof te maken. Voor zij aan hun serenade beginnen, raken ze het vrouwtje met de voorpoten aan om haar te 'proeven'. Als het mannetje bemerkt dat het vrouwtje van een andere soort is, trekt hij zich terug. Vrouwtjes krijgen hun specifieke geur echter pas als ze twee dagen oud zijn. Bij een jonger vrouwtje kan het mannetje daardoor niet weten van welke soort ze is en zal hij haar voor alle zekerheid toch het hof maken. In dat geval is het het vrouwtje dat het mannetje van haar eigen soort onderscheidt aan de serenade die hij brengt.

Individuen van verschillende soorten fruitvliegen komen elkaar regelmatig tegen. Toch komen kruisingen hoogst zelden voor. De serenades die de mannetjes brengen blijken uniek te zijn voor iedere soort en de vrouwtjes reageren alleen op de mannetjes met de 'juiste' liefdesliedjes. De serenades vormen daardoor een goede barrière tegen kruisingen.