Madeliefje is een kleine schoonheid | Nationale Bloem Verkiezing

Het madeliefje roept zelf op om te stemmen: “Iedereen kent mijn maagdelijk witte bloempjes met geel hart. Maar heb je wel eens gemerkt hoe bewegelijk ik ben? Met het vallen van de avond sluit ik mijn bloemhoofdjes, en bij het krieken van de dag open ik ze. Maar ik sluit ze ook als er regen op komst is. Net als jullie Nederlanders ben ik altijd goed voorbereid. Ik gebruik mijn bloembladen als paraplu om mijn stuifmeel en nectar droog te houden. En als de zon weer doorbreekt, sta ik weer te stralen. Kortom, mijn bloem is uw eigen buienradar, stem op mij stem op het madeliefje!”

Lees hier welke bloem de Nationale Bloem van Nederland is geworden!

Nederlandse naam: Madeliefje
Wetenschappelijke naam: Bellis perennis
Taxonomie: Madeliefje is een soort uit de composietenfamilie (Asteraceae)

Waar de naam vandaan komt is niet helemaal zeker, maar er zijn een tweetal veel voorkomende verklaringen. Made verwijst naar een hooiland dat ook een made of een miede (meadow in het Engels) wordt genoemd, waar Madeliefje als klein schoonheidje in schittert. Ook kan Madeliefje verwijzen naar Maagde-lieve, oftewel de liefde voor de Maagd Maria (verwant aan het Engelse maid). Liefde komt terug in bijna alle beschrijvingen of een verwijzing ernaar (Meizoentje). Daarnaast heeft het Madeliefje tig regionale benamingen die vaak overeenkomen met de groeiplaats (dijkbloempje, grasbloempje). De wetenschappelijke Bellis betekent mooi en de plant werd al door Plinius in de 1e eeuw na Christus zo genoemd. Perennis betekent meerjarig of overblijvend. Elk jaar komt het Madeliefje dus weer terug.

Bloeitijd: De plant kan het gehele jaar bloeien maar heeft een bloeipiek in april en mei.

Bloem: Zoals alle composieten gaat het eigenlijk niet over één bloem maar over een bloemhoofdje dat bestaat uit vele kleine bloemetjes. In het midden zitten tientallen gele buisbloemen die zowel mannelijk (meeldraden) als vrouwelijk zijn (stampers). Als je goed kijkt staan deze bloemetjes als een dichte spiraal in een kegeltje gerangschikt. Aan de rand staan (gemiddeld zo’n 13) witte vaak rood tot paars aangelopen) lintbloemen die allemaal vrouwelijk zijn.

Biotoop en groeiplaats: Het Madeliefje is één de meest algemeen bloemplanten die we hebben. De soort komt voor in zonnige graslanden waar voldoende voedingstoffen in te vinden zijn en waar ook voldoende vocht voorhanden is. Denk aan weilanden, hooilanden, dijken en wegbermen. Maar ook in vaak gemaaide gazons, plantsoenen, en zelfs langs of op wandelpaden komen Madeliefjes voor.

• Madeliefje is van oudsher de plant van de liefde. Dit komt terug in meerdere culturen en mythologische vertellingen, waaronder die van de Germanen, de Kelten, Christenen en Romeinen. De kransen die je van Madeliefjes kan maken door de bloeistengels door elkaar heen te steken, werden op het hoofd of om de nek gedragen in vruchtbaarheids- of liefdes rituelen, voornamelijk in mei. De bloemetjes hadden een voorspellende gave wanneer er tot een partnerkeuze gekomen moest worden. De jongedame trok een lintbloemetje uit het bloemhoofdje vroeg bij elk lintbloemetje aan de plant of haar partnerkeuze de juiste was of juist niet. Wel, niet, wel, niet…enzovoort. Het laatste lintbloemetje gaf het antwoord.
• De bloemhoofdjes staan overdag open maar sluiten ’s nachts.
• De witte lentebloemen van Madeliefjes zijn vaak rood of paars aangekleurd. In de overlevering is dit gebeurd toen Maria haar vinger prikte tijdens het verweven van de bloemetjes in een kleed voor het kindeke Jezus.
• De plant is eetbaar en wordt in de homeopathie voor verschillende kwalen ingezet, van hoestbuien tot eczeem. Tevens wordt het plantje wond helende eigenschappen toebedeeld.  
• Madeliefjes hebben onder hun bladrozet een groot wortelstelsel dat de bodem verstevigd.
• Madeliefjes worden voor nectar bezocht door (wilde) bijen, zweefvliegen en vlinders.

Volgens tv-tuinman Lodewijk Hoekstra kent iedereen wel het madeliefje. Hij is er dol want iedereen heeft weleens een ketting gevlochten van deze bloem die het hele jaar door bloeit, tenzij het gaat vriezen.