Lies Visschedijk: Spinnen

Een van de mooiste dierenverhalen van Anton Koolhaas gaat over de spin Balder D Quorg. Balder is een ongelooflijk slechtgehumeurde spin (een WF Hermans-achtige figuur) met een groot wiskundig talent. Als een lompe wesp zijn eerste, mathematisch volmaakte web naar de gallemiezen helpt, kan Balder nergens meer de vreugde van inzien.

Altijd als ik per ongeluk dwars door een spinneweb maai, denk ik aan Balder en de wesp. Woedend schreeuwt hij hem na.

“Prol, roept hij zo hard hij kan. “Prol, blinde afbinder, dikke prol.”

Het web wordt hersteld,  maar heeft niet meer de perfectie die het had.  Keer op keer probeert hij het opnieuw, maar nooit wordt het meer zoals het was.

Monkelend en verkalkt eindigt Balder D Quorg in een donkere schuur, in de leren hoes van een rijzweep, onder het dekzeil van een klein koetsje.

‘Niemand, ooit’ zijn zijn laatste woorden.

Na dit verhaal kijk je voorgoed anders naar een spin. Als je je oor dichtbij een kruisspin houdt, is het net of je WF Hermans zachtjes hoort fulmineren, met een ouderwetse jaren 50 dictie.

Niet alle spinnen weven webben. De wolfsspin bijvoorbeeld weeft enkel haar cocon, die de eitjes beschermt. Als wolfsspin op pad gaat om op insecten te jagen, draagt ze die cocon voorzichtig met zich mee, sommigen aan het achterlijf, anderen in hun kaken. Zou zij voor ze tot actie overgaat die cocon eerst neerleggen? Dat zou hetzelfde zijn als wanneer James Bond eerst drie maxicosi’s op de grond moet zetten voordat ie een boef uitschakelt. Ik weet het niet.

De vergelijking met James Bond gaat trouwens  meteen mank, want waar James de ene na de andere te pakken neemt, is dat paren voor de meeste spinnen nog niet zo makkelijk: Een spin heeft twee tasters, vooraan bij zijn hoofd. Die lijken op kleine pootjes. Als een mannetje wil paren, dan spint hij eerst een piepklein driehoekig webje. Met zijn achterlijf strijkt hij langs het webje totdat een druppeltje sperma tevoorschijn komt. Vervolgens steekt hij een van de twee tasters in het webje totdat de sperma is opgezogen. Nu moet ie snel een vrouwtje vinden, want het sperma blijft niet zolang goed! Nou dat gaat bij James Bond wel anders.

Als de spin een vrouwtje gevonden heeft, maakt bijvoorbeeld de springspin een dansje om te kijken of het vrouwtje benaderbaar is,  en de kruisspin doet ook iets moois. Hij maakt aan het web van het vrouwtje een paar draadjes vast en trekt er voorzichtig aan of klopt erop. Als het vrouwtje zin heeft, dan kan ze hem op zo’n draad tegemoet komen.  Het schijnt zo te zijn, dat na een eindeloos en soms levensgevaarlijk voorspel, ( hier gaat de vergelijking met Bond weer wel op, denk aan Famke Janssen! ) het mannetje zich met een sprong op het vrouwtje werpt. Vaak springt hij mis. Die taster moet namelijk bij het vrouwtje precies op de goede plek terecht komen, anders kan ie weer van voren af aan beginnen.  En als het te lang duurt moet hij dat ellendige webje weer opnieuw maken!

Weer andere spinnensoorten moeten wachten tot het vrouwtje is afgeleid met een enorme hoeveelheid eten, en ook de grote wolfsspin, toch eigenlijk de James Bond onder de spinnen, mag niet zomaar met zijn bruid paren. Eerst moet hij haar een cadeautje geven, een ingesponnen vlieg.

Als Balder nog jong is, alles is nog koek en ei, komt ie zijn buurman tegen, Simon P Quellijn. Deze spin sprak, terwijl hij naar zijn eigen web in wording keek,