Liefdesleven van de Rosse

(Tekening: Siegfried Woldhek, uit het boek 'Hoe Dieren Het Doen')

De Rosse vleermuis is een echte macho. Maar liefst tien procent van het zeventig millimeter grote vleermuizenlijfje bestaat uit testikels. Dat moet ook wel want de kracht van het zaad bepaalt wie de vader wordt van de vleermuizenjongen. In de maanden juni en juli worden de jongen geboren maar de vleermuizenorgie barst al in augustus september los in het bos. Ze lusten er wel pap van, en de vrouwtjes doen niet voor de mannetjes onder. Het vrouwtje slaat het zaad op en gaat na haar avonturen in winterslaap die van oktober tot april kan duren.

Vrouwtjes kiezen
De Rosse vleermuis is rossig tot goudbruin van kleur. Ze leven vooral in holtes van oude bomen, vaak in verlaten spechtenholten. Als de paartijd is aangebroken gaat het mannetje op zoek naar een geschikte boomholte die hij markeert met zijn geur. Vanuit deze paarplaats probeert hij met hoge piepgeluiden de vrouwen naar binnen te lokken. De Rosse vleermuisvrouwen staan hun mannetje. Op weg naar hun winterverblijven wippen ze bij alle mannen langs die avances maken. Het zijn uiteindelijk de vrouwen die hun favoriete minnaars uitkiezen.

Uitgestelde bevruchting
De vleermuisman duldt geen andere mannetjes bij de baltsplaats, maar soms weet een sneaky jongeman met het vrouwtje mee naar binnen te glippen. Als de heerser van de baltsplaats de insluiper niet voor vol aan ziet dan wordt hij getolereerd. Dan kan het gebeuren dat de jongeling in het geniep meedoet met de paringsrituelen. Het sterkste zaad wint dus de macho vleermuis heeft niets te vrezen. Tijdens de winterslaap zijn vooral de vleermuismannen nog actief. Als ze wakker worden gaan ze op zoek naar een vrouwtje waar ze tegenaan kruipen. Pas als zij wakker wordt vindt de paring plaats die wel twintig minuten kan duren. Na de winter wordt het vrouwtjeslijf actief. De zaadcel gaat op zoek naar de eicel en dan pas vindt de eigenlijke bevruchting plaats. Dat is het moment voor de vleermuisvrouwen om op zoek te gaan naar een geschikte kraamplek. Er zijn kraamkolonies bekend met meer dan duizend dieren. In ons land is in 2005 de grootste Rosse vleermuis kolonie aangetroffen in Zuid Holland in een oude beuk waar honderdnegenennegentig dieren verbleven.

Vangnet
De jongen worden kaal en blind geboren. Het vrouwtje gaat hierbij op haar rug liggen. Met de vlieghuid van de staart vangt ze de jongen op om te voorkomen dat ze op de grond vallen. Na de geboorte kruipen de piepkleine vleermuisjes onmiddellijk richting tepel. Als de moeders op jacht gaan blijven de jongen dicht bijeen in de vleermuizencrèche. Elk jong heeft een andere geur en maakt andere contactgeluidjes. Zo weet de moeder na terugkomst feilloos haar jong terug te vinden. Na vier weken kunnen ze al vliegen en nog eens drie weken later zijn ze zelfstandig. Dat moet ook wel want de zomer is bijna afgelopen. De hoogste tijd voor de vleermuismoeders om hun kroos in de steek te laten en op zoek te gaan naar aantrekkelijke mannetjes.

Geen lang leven
Vleermuizen krijgen maar een keer per jaar een tot drie jongen. Dat is weinig als je dat bijvoorbeeld met onze huismuis vergelijkt die wel negentig jongen per jaar op de wereld zet. Daar staat tegenover dat de vleermuis wel dertig jaar kan worden. Hij heeft theoretisch dus de tijd om voor nageslacht te zorgen. Maar in de praktijk vallen de cijfers veel nadeliger uit. De Rosse vleermuis mag al blij zijn als hij vijf jaar oud wordt. De vroege ochtend is een goed tijdstip om ze te zien want ze jagen tot een paar uur na zonsopgang. Wie wil kan meehelpen vleermuizen tellen .

Uit: Hoe Dieren het Doen. Passie en Paring in de achtertuin.
Carla van Lingen.