Koos van Zomeren: Het mooiste van januari

Veel moois in januari, maar het allermooiste was wel zaterdag de negende. We waren bij vrienden die pas verhuisd waren naar Milsbeek, Noord-Limburg. Ze hadden in hun uitzicht al een paar keer een klapekster zien zitten. Voor de grote zilverreiger, witter dan sneeuw, die ik zag vliegen, kwamen ze hun stoel niet eens meer uit. Na bezichtiging van het huis, na het nuttigen van koffie en zelfgebakken appeltaart, waagden we ons naar buiten voor een wandeling in het labyrintachtige samenstel van Sint Jansberg en Kiekberg. In de hellingbossen liepen we beschut, maar daarboven, op het plateau, stond een buitengewoon onaangename oostenwind.

Wat kan het toch aangenaam zijn om onaangename omstandigheden het hoofd te bieden! Korrelsneeuw joeg vrijwel horizontaal over de vervaagde vlakte. Waar ze was neergedaald, kon ze toch weer in circulatie worden gebracht en dan had je het gevoel dat al dat stuiven en wervelen zich elk moment tot een dansende menselijke gedaante kon verdichten. En langs de akkerranden: sneeuwduintjes, volmaakt witte sculpturen. Je vroeg je af hoe uit zo’n barbaarse wind zulke elegante vormen konden ontstaan. Maar je vroeg je natuurlijk vooral af: wat is dat toch met ons en sneeuw?
 
Je kunt daarbij aan de mythe van de maagdelijkheid denken, aan de illusie van een nieuw begin. Of je kunt zeggen dat je als mens een stapje terugdoet omdat je sneeuw als een geweldige uitbreiding van de natuur ondergaat. Of dat de hele 21-ste eeuw, die ons zo benauwend omringt, een stapje terug doet – dat sneeuw haar toedekt en door iets tijdloos vervangt. Zoals dat boerderijtje daar nu ligt, als een dier dat vanuit zijn hol naar de winter zit te kijken – zo kun je je voorstellen dat het er ook in de middeleeuwen zou hebben gelegen. Of misschien is het alleen maar een herinnering aan de tijd van je jeugd, toen je zonder je wat dan ook af te vragen van sneeuw kon genieten. Dan is het zoiets als het bijna ongemerkte kwispelen van een oude hond bij de aanblik van een jonge...

Ook heel mooi: een paar van die ijskoude zonsopgangen. Je kunt het duizend keer meemaken, het is elke keer toch weer nieuw, of in ieder geval anders – de kleuren die dat aanneemt, hoe die met elkaar vervloeien en zich boven steden, bossen en rivieren aan de hemel verspreiden. Andere jaargetijden hebben ook hun zonsopgangen, maar koud zijn ze het mooist. Prettige bijkomstigheid: in januari hoef je er niet zo vroeg voor op.