Klimaattop Sharm-el-Sheikh COP27 - vrijdag 18 nov

De tweede week van de klimaattop in het Egyptische Sharm-el-Sheikh is bijna ten einde. Vertegenwoordigers van bijna tweehonderd landen praatten in de tweede week verder over het beperken van de opwarming van de aarde. Volgens het VN-milieubureau is de aarde nu op weg om aan het einde van deze eeuw zo'n 2,5 graden warmer te zijn. Om de doelen te halen moet de uitstoot van broeikasgassen drastisch verlagen. Deze uitstoot komt onder meer vrij bij het gebruik van fossiele brandstoffen.

Zondag 6 november is de klimaattop gestart en de berichten stromen nog steeds binnen, ook op de laatste officiële dag van de top. Hier volgt een overzicht van de belangrijkste berichten van vrijdag 18 november:

De laatste officiële dag van de VN-klimaattop in Sharm-el-Sheikh is begonnen. Maar onderhandelaars houden er rekening mee dat de onderhandelingen de verlenging in zullen gaan, net als vorig jaar in Glasgow. Over veel zaken is namelijk nog geen overeenstemming bereikt.

Afspraken over het vergoeden van klimaatschade van kwetsbare landen zijn ver weg, net als harde uitspraken over het afbouwen van fossiele brandstoffen als olie en aardgas. India en de EU zijn bereid daar verder in te gaan dan vorig jaar in Glasgow, toen alleen het streven om het steenkoolgebruik af te bouwen met mitsen en maren in de slotverklaring werd genoemd. Landen die veel olie en gas oppompen, zitten echter niet te wachten op een oproep om daarmee te stoppen.

Voorzitter Egypte haalde in het concept voor de eindtekst ook uit naar westerse landen en schreef op dat ontwikkelde landen in 2030 al "koolstofnegatief" moeten zijn. Dat wil zeggen dat ze meer broeikasgassen uit de atmosfeer halen dan ze erin stoppen. Onder meer de EU en de VS zien dit als totaal onrealistisch. Diplomaten beschouwen dit soort passages, die het niet tot de slotverklaring zullen schoppen, als een poging om op andere punten meer binnen te halen. Het is de bedoeling dat de top uitmondt in een slotverklaring waar alle landen het mee eens zijn. Aan de top doen bijna 200 landen mee.

De Europese Unie overweegt toch om een speciaal schadefonds op te richten waarmee ontwikkelingslanden schade vergoed krijgen die is veroorzaakt door de gevolgen van klimaatverandering. Vicevoorzitter van de Europese Commissie Frans Timmermans kondigde dat aan. Eerder zei Timmermans nog tegen zo'n speciaal fonds te zijn. Hij wilde "verlies en schade nú gaan financieren, via bestaande structuren", zei hij.

De Europese Unie, het Verenigd Koninkrijk en Canada hebben gezegd dat "het laatste wat wie dan ook wil, is dat dit eindigt zonder overeenstemming", zo vatte een woordvoerder van de Britten de boodschap samen. Volgens de onderhandelaars waren er nog veel gaten in te vullen.

De VN-klimaattop in Sharm-el-Sheikh gaat zoals verwacht de verlenging in. De top zou volgens de planning vandaag tot een einde moeten komen, maar er zijn nog te veel openstaande kwesties om dat te halen. Voorzitter Sameh Shoukry maakte vanmiddag bekend dat de besprekingen in elk geval zaterdag nog doorgaan.
Shoukry toonde zich bezorgd over het werk dat nog moet worden verzet en zei dat "de tijd niet aan onze kant staat". Volgens de Egyptische voorzitter moeten de onderhandelingen naar "een hogere versnelling".

Een van de voornaamste discussiepunten is of en hoe de schade die in ontwikkelingslanden ontstaat als gevolg van klimaatverandering moet worden vergoed. Het kan dan bijvoorbeeld gaan om overstromingen, extreme droogte of ander natuurgeweld dat verband houdt met de opwarming van de aarde. De EU probeert de discussie vlot te trekken door akkoord te gaan met de oprichting van een speciaal schadefonds, maar daar moet dan wel tegenover staan dat andere landen hun uitstoot sneller verminderen dan ze tot nu toe van plan zijn.

Een andere voorwaarde van de EU is dat zo'n fonds ten goede moet komen aan de meest kwetsbaren. En het geïndustrialiseerde China mag hierin niet worden beschouwd als ontwikkelingsland, vindt Europa. Als het fonds er komt, zal over de omvang en invulling ervan waarschijnlijk pas volgend jaar verder worden gesproken, op de volgende klimaattop in Dubai.

De complexe onderhandelingen op klimaatconferenties lopen vaker uit. De vorige top, in Glasgow, duurde een volle dag langer dan gepland. Uiteindelijk werd de slotverklaring daar op het laatste moment nog wat afgezwakt waar het ging over het afbouwen van het wereldwijde steenkoolgebruik. Dat gebeurde onder druk van China en India. Andere landen gingen schoorvoetend akkoord, omdat de top anders zou zijn afgesloten zonder gezamenlijke conclusies. Ook dat is weleens gebeurd: de klimaattop in Kopenhagen van 2009 eindigde zonder overeenstemming tussen alle landen.

Bron: ANP