Klimaatmodellen rekenen buiten concurrentie

In klimaatmodellen wordt er vaak van uitgegaan dat planten die zich het beste weten aan te passen aan het veranderende klimaat zullen triomferen in de ‘survival of the fittest’. Dat is niet terecht, stellen Wageningse en Utrechtse ecologen en geowetenschappers. Niet de meest efficiënte planten, maar de exemplaren die hun directe buren weten weg te concurreren winnen de evolutionaire strijd, schrijven de onderzoekers.

Minder CO2-opname
Klimaatverandering beïnvloedt vegetaties, maar vegetaties beïnvloeden ook het klimaat. Gunstigere omstandigheden voor planten, zoals meer CO2 in de lucht en hogere temperaturen, zullen leiden tot meer groei en meer CO2-opname door planten. “Maar de mate waarmee CO2-opname door planten toeneemt is minder groot dan in klimaatmodellen vaak wordt aangenomen”, aldus hoogleraar Gewas en onkruidecologie Niels Anten van het Centre for Crop Systems Analysis van Wageningen UR.

Valsspelen
Dat binnen een soort niet de meest efficiënte planten altijd het meeste nageslacht krijgen, maar de planten die hun directe buren weten te verslaan, blijkt uit proeven met sojaplanten. De sojaplanten die iets hoger worden of grotere bladeren krijgen, overschaduwen letterlijk hun buren. Door deze vorm van “valsspelen”, zoals wetenschappers dat noemen, wint niet de plant die zonlicht het meest optimaal omzet, maar de plant die het meest concurrerend is. “Voor de plantengemeenschap zou het beter zijn om niet zo hoog te worden, want dan hoeft er minder energie naar de groei te gaan”, vertelt Anten. Bij de evolutionaire selectie van planteneigenschappen is echter niet altijd bepalend wat het beste is voor de gemeenschap; ook onderlinge concurrentie speelt daarin een rol. En dat heeft dus ook weer gevolgen voor het klimaat. Anten: “Het uiteindelijke resultaat kan een vegetatie zijn die als geheel minder CO2 vastlegt en minder zaad produceert omdat meer wordt geïnvesteerd in concurrentie om dezelfde hoeveelheid licht.”

Meer factoren
In deze studie is alleen nog maar gekeken naar concurrentie om licht binnen één soort: soja. In de natuur spelen nog veel meer factoren een rol. In bossen staan bijvoorbeeld vele soorten naast elkaar, die concurreren om licht, maar ook om water en nutriënten. Rekening houdend met al deze omstandigheden zijn betere klimaatmodellen te ontwikkelen, stelt Anten.

Bron: Wageningen University