Klimaatakkoord los zand?

Het Klimaatakkoord is volgens het kabinet "eerlijk" en "haalbaar". De regering neemt wel de tijd voor de plannen die vrijdag zijn gepresenteerd. "Maatregelen worden stap voor stap genomen." De belangrijkste plannen die moeten leiden tot een halvering van de CO2-uitstoot in 2030 waren de afgelopen week al uitgelekt.

Huishoudens worden volgens het kabinet "zo veel mogelijk" gespaard onder meer door verlaging van de belasting op de energierekening. "Huishoudens hoeven geen grote offers te brengen", zei minister Eric Wiebes (Klimaat). "Dat hebben we met stevige hand bedwongen."

In de uitzending praten Klaas van Egmond, hoogleraar Milieukunde en Duurzaamheid aan de Universiteit Utrecht, en Jan Paul van Soest, duurzaamheidsdeskundige, over het gepresenteerde Klimaatakkoord.

Het bedrijfsleven gaat wat meer betalen, onder meer door een "verstandige CO2-heffing". Land- en tuinbouw moeten vergroenen en elektrisch rijden wordt gestimuleerd. Veel plannen moeten nog nader worden uitgewerkt en het parlement moet zich er nog over uitspreken.

Volgens het kabinet zijn de plannen voor de samenleving betaalbaar. De extra kosten van het akkoord liggen lager dan eerder door het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) was ingeschat. Het zal het land in 2030 uiteindelijk tussen de 1,6 en 1,9 miljard euro op jaarbasis extra kosten.

Hoeveel CO2-reductie alle plannen precies opleveren, moet het PBL nog doorrekenen. Daarover wordt in oktober meer duidelijk. Op Prinsjesdag wordt duidelijk wat de totaalkosten voor de schatkist zijn.

Om huizen en gebouwen duurzaam te maken, komt er een warmtefonds. "In 2050 moeten alle gebouwen duurzaam zijn", aldus minister Kajsa Ollongren (Binnenlandse Zaken). Tot 2030 komt er jaarlijks 50 tot 80 miljoen beschikbaar voor het warmtefonds. Om op korte termijn huiseigenaren aan te moedigen om laagdrempelige energiebesparende maatregelen te nemen, komt 93 miljoen vrij.

"Elektrisch wordt het nieuwe gewoon", zei staatssecretaris Stientje van Veldhoven (Infrastructuur) bij de presentatie. Over tien jaar moeten alle nieuw verkochte auto's emissieloos zijn. Verder ziet het kabinet een belangrijke rol weggelegd voor waterstof als brandstof voor zwaar verkeer zoals ov-bussen, vrachtwagens "en mogelijk ter vervanging van dieseltreinen".

Eerder deze week was al uitgelekt dat er onderzoek komt naar rekeningrijden. Daarbij wordt naar drie varianten gekeken. Maar een beslissing over een nieuwe vorm van belastingheffing voor het autoverkeer, die wordt overgelaten aan een volgend kabinet.

Het Klimaatakkoord komt voort uit de honderden voorstellen die vijf zogenoemde klimaattafels eind vorig jaar deden voor verduurzaming van mobiliteit, woningbouw, energievoorziening, industrie en voedselproductie. Bedrijven, overheden en maatschappelijke organisaties waren vertegenwoordigd in de verschillende tafels.

Natuur- en milieuorganisaties reageren positief op het Klimaatakkoord. Natuurmonumenten zegt "razend enthousiast" te zijn. “Minister Carola Schouten verdient een diepe buiging voor dit uitstekende resultaat.” Natuur & Milieu en de Natuur- en Milieufederaties zeggen dat het akkoord een "wezenlijke stap vooruit" vormt.

Natuurmomumenten is blij met de plannen om de CO2-uitstoot in de landbouw verder terug te dringen, "ook goed voor natuur en landschap". Ook de plannen voor de veenweidegebieden worden positief ontvangen. Door boeren te stimuleren over te stappen naar natte teelten met hogere grondwaterstanden, verdampt er minder veen. Directeur Marc van den Tweel: "Minder uitdroging van kwetsbare natuurgebieden, minder instroom van ammoniak en betere kansen voor het herstel van weidevogels."

Toch is er ook kritiek: beschermde natuurgebieden hadden volgens Natuurmonumenten een aparte status moeten krijgen bij de bouw van windmolens en zonneparken. Die gebieden zijn nu vogelvrij verklaard, vindt de organisatie.

De natuur- en milieuorganisaties noemen de inzet op het stimuleren van elektrisch rijden te mager. "Het terugdraaien van bestaand stimuleringsbeleid is ronduit schokkend." De clubs roepen het kabinet ook op geen energie of geld te verspillen aan "futiliteiten als het aanmoedigen van radiotorfolie, maar doeltreffende en serieuze maatregelen zoals het sluiten van kolencentrales".

Het Klimaatakkoord is een schoffering van de twee rechters die milieuorganisatie Urgenda gelijk gaven dat Nederland volgend jaar al een kwart minder broeikasgassen moet uitstoten dan in 1990. Dat zegt Urgenda-directeur Marjan Minnisma.

"Het akkoord gaat in de goede richting, maar het gaat veel te traag", oordeelt Minnisma. "Ze zeggen dat ze heel hard gezocht hebben naar mogelijkheden om te besparen op de CO2-uitstoot, maar ze konden maar 4 megaton vinden." Een besparing van 9 megaton is nodig.

Minnisma vindt dat het kabinet de problemen te veel voor zich uitschuift. "Dat doen ze al vier jaar en nu willen ze weer nog eens nadenken. Het is bijna gênant, dan weet je dat je het gewoon niet haalt. Ze negeren twee rechters en voelen kennelijk niet de urgentie."

Bron: ANP