Kees Moeliker: Bond, … James Bond_10_10_2014

Het is geen goede combinatie. Op zaterdagavond naar de opening van ‘Designing 007’ de James Bond tentoonstelling in de Kunsthal, en zondagochtendvroeg hier een column voordragen. Ik ben nog een beetje beneveld van de Bollinger, de champagne die er rijkelijk vloeide. Voordeel is wel dat ik mij goed heb kunnen verdiepen in de relatie tussen James Bond en ‘de natuur’.

Het begint al in de eerste Bondfilm, Dr No uit 1962. De Zwitserse actrice Ursula Andress speelt daarin de schelpenduikster Honey Galore die met haar voluptueuze lichaam gracieus uit zee opduikt. Hoewel haar witte bikini doorgaans de meeste aandacht krijgt van filmliefhebbers, mogen de twee grote tropische schelpen waarmee ze boven water komt er ook zijn. De twee mooie roze vleugelhoorns (Strombus gigas) zijn kennelijk niet bewaard gebleven in de Bondarchieven maar de legendarische bikini is wel op de tentoonstelling in Rotterdam te zien.

Ook in de film Dr No plegen schurken een aanslag op James Bond’s leven met een vogelspin, maar onze held die als de dood is voor spinnen, slaat de achtpotige heldhaftig dood met zijn schoen. En zo zien we in de loop van 50 jaar filmgeschiedenis agent 007 strijd leveren met piranha’s in You Only Live Twice, met talloze gevaarlijke haaien in Thunderball, en met krokodillen en giftige slangen in Live and Let Die. Schorpioen zorgen voor de nodige doden in Diamonds Are Forever. In Skyfall, de laatste Bond-film, wordt 007 uit de handen van moordenaars gered door een komodovaraan.

De ware liefde voor de natuur van geheimagent 007 komt aan het licht in Die Another Day uit 2002. Daarin zien we hem langs een Cubaans strand met een verrekijker de zee afturen, met het boek ‘The Birds of the West Indies’ (de gids voor de vogels van het Caribisch gebied) onder handbereik. Dat hij geen onschuldige vogelaar is, blijkt al gauw als we door de sterk vergrotende lenzen van zijn verrekijker Bond-girl Halle Berry uit zee zien stappen - met lege handen maar zeker niet minder gevuld dan Ursula Andress. Ik geef Bond gelijk. Wanneer ik bij Hoek van Holland zo’n vrouw uit het water zie komen, zou ik de zeevogels ook even uit het oog verliezen.

Toch heeft 007 een verrassend hechte band met de vogelkunde. Zijn schepper, de op Jamaica wonend Britse schrijver Ian Fleming, zocht namelijk in 1952 naar een doodgewone naam voor zijn flamboyante geheimagent. Die vond hij op de kaft van zijn favoriete vogelgids ‘The Birds of the West-Indies’ geschreven door, jawel, James Bond. De echte James Bond is dus een vooraanstaand ornitholoog. Hij was conservator van de vogelcollectie van het Natuurhistorisch Museum in Philadelphia, en overleed in 1989 op 89-jarige leeftijd.