Kees Moeliker: Dierenprivacy

Geniet u ook zo van beleefdelente.nl met live beelden van oehoe, boomklever, koolmees en nog een paar andere inheemse broedvogels. Dankzij webcams en internet kunnen we doorlopend in of op hun nesten kijken en zijn we getuige van gebeurtenissen die zonder dat technisch vernuft allemaal voor onze ogen verborgen zouden blijven. Een jonge boomklever die de staart van zijn moeder aanziet voor voer. Holenduiven die hun nestkast fel verdedigen tegen opdringerige kauwtjes. Van honger stervende koolmeesjes. Het eerste uitkomende kerkuilenei. Nee, het vogelleven kent geen geheimen meer.

De camera’s staan tegenwoordig overal. Je kan zelfs 24 uur per dag recht in het hol van een papegaaiduiker op de Shetland eilanden kijken. Of volgen hoe het met jonge slechtvalken in hartje Londen gaat: ze zijn inmiddels moddervet.

Dankzij onze eigen Limburgse oehoes was ik ’s nachts niet achter mijn laptop weg te slaan. Uren heb ik zitten kijken naar een ineengedoken hoop bruine veren, wachtend op actie: een dwarszittende braakbal, verbaasd kijkende uilenogen als er padden langs het nest trokken of, het aanbrengen van een prooi. Niet alleen leuk om te zien, ook leerzaam. Wist u dat oehoes houtsnip eten? Ik niet.

Groot voordeel van al die webcams is, dat we voor natuurstudie niet meer naar buiten hoeven en daardoor ook niets meer vertrappen en verstoren. Het gemis aan de frisse neus (essentieel onderdeel van de natuurwandeling) wordt goedgemaakt door mobiel internet. Natuur op je smartphone kan je overal beleven, ook buiten.

Toch is er groeiende kritiek op het in beeld brengen van het intieme leven van dieren, want daarmee wordt ze het recht op privacy ontzegd. Ik ben serieus. Er zijn mensen - gestudeerde mensen - die zich daar druk over maken. Als D66-voorman Pechtold protesteert nadat de inhoud van zijn vuilniszak is geanalyseerd en gepubliceerd, moet een oehoe het dan goedvinden dat iedereen kan zien wat hij zijn jongen voert en dat hij netjes over de rand van zijn nest poept?

De kernvraag is of het recht op privacy voorbehouden is aan mensen. Nee? Waar trekken we de dan de grens? Tussen eencellige en meercellige dieren, beesten zonder ruggengraat of met. Geen privacy voor het zich delende pantoffeldiertje, wel voor de winterslapende ijsbeer? Ik weet het niet.

Wat ik wel weet is dat natuurfilms en webcambeelden kennis over dieren en hun gedrag verspreiden onder mensen die er anders geen weet van zouden hebben. Dat kweekt verwondering en misschien zelfs interesse, begrip en respect. Daar hebben dieren wel baat bij, ook al kijken we ze voortdurend recht in hun hol of nest.