Jelle Reumer: Reset na een ramp

Er zijn weinig dingen leuker in mijn leven dan het maandelijkse tochtje op de vroege zondagochtend naar Stadzigt om een column aan u voor te lezen. Maar deze maand ben ik er even niet, ik zit ‘in het veld’ zoals dat zo lekker actief heet, met een helm op en veiligheidsschoenen aan en een geel hesje.

Dat veld waarin ik mij bevind terwijl u nu luistert, is de grote steengroeve van Winterswijk. Met zestien studenten en een flinke handvol collega’s zoeken we er twee weken lang naar fossielen. Donkerbruine reptielenbotjes, zwarte platgedrukte visjes, voetsporen en wat we verder tegenkomen. De grijze kalksteen waarin de fossielen zitten, is ongeveer 247 miljoen jaar geleden gevormd. Het was toen een vreemde tijd. Er waren uiteraard nog geen mensen, en zelfs de dinosauriërs en de zoogdieren moesten nog worden uitgevonden. Er waren wel reptielen en haaien en vissen en allerhande andere schepsels en het waren hoopvolle tijden. Vijf miljoen jaar voordat de Winterswijkse kalk werd gevormd had zich een massa-uitsterving voorgedaan. U weet wel; de aarde heeft vijf perioden gekend dat bijna al het leven naar de Filistijnen ging en de zesde is momenteel gaande, maar dat nog even terzijde. Zo’n 251 miljoen jaar geleden speelde zich massa-uitsterving nummer drie af, veroorzaakt door grootschalig vulkanisme. Niet zoiets lulligs als de Vesuvius, de Tambora, de Krakatau of de Eyafjallajökull, nee, een uitbarsting die eeuwen duurde en die half Siberië bedekte met een laag lava van ruim 300 meter dik. Er werd zó’n hoeveelheid CO2 , ammoniak en andere smeerpijperij de lucht in gestuurd dat 90% van het leven uitstierf. Wat resteerde was een wereldwijde ground zero met hier en daar een naar adem happende hagedis of kakkerlak, want die taaie rakkers hadden het overleefd.

Daarna kwam de reset. De aarde is zo’n tien miljoen jaar bezig geweest om van de ramp te herstellen. Dat was een periode van hoop, van vooruitgang, van veel evolutie en van de verwachting dat alles beter wordt. De sporen daarvan vinden we in Winterswijk en de dinosauriërs en de zoogdieren (en u en ik dus ook) zijn er het gevolg van.

En toen kwam de meteoriet die de dinosauriërs, de ammonieten en nog veel meer wegvaagde en waren er een paar naar adem happende muizen en kakkerlakken die het overleefden. Weer zo’n reset; en de aarde herstelde zich.

En nu? Nu is er geen vulkanisme en geen meteoriet maar het neoliberale kapitalisme. Ongetwijfeld zullen een paar naar adem happende ratten en kakkerlakken ook dat overleven. En daarna zit de aarde weer in zo’n periode van hoop en verwachting en nieuwe evolutie. Maar over vijf miljoen jaar ben ik er niet meer en mijn studenten ook niet, en dat is wel een beetje jammer natuurlijk, maar de aarde: die zit er niet zo mee. Die is dan lekker aan het herstellen van klap nummer zes.

En helaas, Winterswijk is er dan ook niet meer en da’s pas echt jammer.