Is de hamster gebaat bij bejaging van de vos?

In Zuid-Limburg worden sinds 2002 hamsters, ook wel korenwolven genoemd, geherintroduceerd in leefgebieden met een aangepast ‘hamstervriendelijk’ agrarisch beheer. Om de kans op een succesvolle herintroductie van de hamster zo groot mogelijk te maken, zijn de afgelopen jaren naast het aangepaste beheer ook andere beschermingsmaatregelen genomen, waaronder het afschieten van vossen. Nu, na 6 jaar onderzoek, zijn er voldoende gegevens beschikbaar om nut en noodzaak van regulatie van de vos eens te evalueren.

Effect van afschot op de predatie van hamsters
Van 2002 tot en met 2004 werd de vos niet of nauwelijks bejaagd in de hamsterleefgebieden. In de loop van 2004 is besloten om de vossen actief te gaan bejagen. In de meeste afschotgebieden werd het aantal vossen in de periode februari t/m juni met ongeveer 50% verminderd. De territoria van vossen die in het voorjaar geschoten waren, werden niet snel door andere vossen opgevuld. Ook bleek dat er relatief veel volwassen vossen werden geschoten. Het afschot was dus effectief voor wat betreft het tijdelijk verlagen van de vossenstand, maar een positief effect op de hamsterpopulaties kon niet worden aangetoond.

Wat zou er met de hamsterpopulatie gebeuren als er helemaal geen vossen zouden zijn? En er dus geen enkele hamster meer werd opgegeten door een vos? Om daar een idee over te krijgen, is een schatting gemaakt van het percentage hamsters dat in theorie dan extra zou overleven. Hamsterpopulaties zijn er in twee soorten: fokhamsters (die in groepjes worden uitgezet) en wilde hamsters (elke nakomeling van uitgezette fokhamsters wordt als ‘wild’ bestempeld). Uit onderzoeksgegevens bleek dat de overleving van wilde hamstervrouwtjes in de periode van mei t/m juli met slechts 2% zou toenemen en van wilde hamstermannetjes met 27%. De overleving van hamsters uit het fokprogramma zou voor de vrouwtjes met 21% toenemen en voor de mannetjes met 39%. Voor de populatiegroei of voor het slagen van een herintroductie is vooral de overleving van de hamstervrouwtjes van belang: hoe hoger de overleving hoe beter het is voor de populatie of hoe groter de kans is dat een herintroductie slaagt.

Afschot soms zinvol
Volgens het onderzoek lijkt het afschieten van vossen voor de bescherming van wilde hamsterpopulaties nauwelijks zinvol. Wilde hamsters kunnen uitstekend overleven in de huidige leefgebieden met hamstervriendelijk beheer, waardoor extra beschermingsmaatregelen overbodig lijken. Afschot zou er wel toe kunnen leiden dat uitgezette fokhamsters beter overleven. Uitzettingen vinden plaats met een klein aantal individuen, waarbij ieder individu belangrijk is voor het slagen van de uitzet. Een geringe toename van de overleving kan al een positief effect hebben op de slagingskans van een herintroductie. Naast afschot van de vos is het zinvol ook andere beschermingsmaatregelen toe te passen, zoals het plaatsen van een schrikdraadraster, om op die wijze de kans op een succesvolle herintroductie zo groot mogelijk te maken.

Bron: Natuurbericht.nl en Alterra Wageningen UR