Hoe ontstaat een bronnenlandschap?

Het Dal van de Mosbeek ligt op en aan de voet van de stuwwal van Ootmarsum. Deze stuwwal heeft als ondergrond keileem en klei die op sommige plekken omhoog gedrukt is tijdens de ijstijden miljoenen jaar geleden. Ondergronds vormt deze klei als het ware een verticale schot. Dit is anders dan bij de stuwwallen bij de Sallandse Heuvelrug en Utrechtse heuvelrug waar de bodem voornamelijk is opgebouwd uit rivierzand.   

Water dat vanaf de stuwwal de grond in gaat, loopt vanzelf tegen zo een ondoorlaatbaar kleischot aan en wordt omhooggedrukt, en vormt vervolgens een bron. Water vanaf die bron stroomt langs de stuwwal naar beneden over de ondoorlaatbare ondergrond van zeeklei en keileem, om af en toe weer de grond in te gaan waar een andere ondergrond is. Op deze wijze ontstaat er een landschap met natte en droge stukken.

Aan de hand van de flora kun je zien waar het water wel het oppervlak bereikt en waar niet. Het kalkrijke water dat uit de bronnen komt, zorgt voor een brongebied met bijzondere flora, zoals parnassia, orchideeën, waterbies en vetblad. In de lager gelegen, waterrijke bossen vind je onder andere bosbies, dotterbloem, en goudveil. 

De bronnen trokken al vroeg mensen naar de stuwwal. Het was één van de eerste plekken in ons land waar boeren zich vestigden zo’n vierduizend jaar geleden. Voldoende water, maar toch hoog en droog. Boeren maakten ook hooilandjes, die omzoomd werden met houtwallen.  Deze zogeheten maten werden met beekwater bevloeid. Er ontstond een kleinschalig cultuurlandschap, omdat de ondergrond elke keer anders was, waren er maar kleine akkertjes.

Kijk zaterdag 3 september 2022 naar de uitzending over het Dal van de Mosbeek om 19.50 uur op NPO 2!