Historisch verdrag voor de oceanen

Op een grote VN-conferentie in New York is afgelopen nacht na weken onderhandelen een historisch akkoord voor de bescherming van de oceanen gesloten. Met het verdrag (officieel de High Seas Treaty) moet minstens 30% van de zee in 2030 beschermd gebied zijn. Op dit moment is ruim 1% van de internationale wateren beschermd. Rena Lee, de voorzitter van de VN-oceanentop sprak na afloop de woorden ‘het schip heeft de kust bereikt’ uit. In Vroege Vogels een gesprek met Nathalie Houtman, oceaanexpert bij het Wereld Natuur Fonds.

In verband met een technische storing was een groot deel van het gesprek helaas niet te horen in de uitzending. Om dit gesprek goed af te ronden, hebben we na de uitzending het bovenstaande filmpje gemaakt.

Milieuorganisatie Greenpeace: ‘dit verdrag is een monumentale overwinning voor de bescherming van oceanen. Het is een historische dag’. De deelnemende landen moeten het akkoord nog wel ratificeren.

De VN-top in New York heet officieel de ‘Intergovernmental Conference on Marine Biodiversity of Areas Beyond National Jurisdiction’. Ofwel, de open zee voorbij de territoriale zone. Op deze conferentie moesten afspraken worden gemaakt over de manier waarop de internationale wateren duurzaam worden beheerd. Het gaat daar met name over het beschermen van de biodiversiteit in zee. We hebben al een VN-klimaatverdrag en een VN-biodiversiteitsverdrag. Waarom moest er dan nu ook een internationaal akkoord komen voor het beschermen van de oceanen? Adviseur duurzame visserij Steven Adolf zei twee weken geleden in Vroege Vogels dat deze VN-oceanenconferentie echt cruciaal is. Sterker nog, zonder een goed akkoord kunnen veel andere internationale afspraken over het beschermen van de natuur en de aanpak van klimaat in de prullenbak, aldus Adolf.

De internationale wateren zijn van iedereen, en daarmee van niemand. Volgens milieubeschermers gaan we al jaren slecht met de oceanen om. Van overbevissing tot de plastic soep en van de effecten van de onderzeese mijnbouw tot klimaatverandering. Tegelijkertijd spelen zeeën een fundamentele rol in de aanpak van de klimaatproblemen, of het nu gaat om het afvangen van CO2, of om de enorme windparken die we nodig hebben. De oceanen vormen een schatkamer van genetische diversiteit waarvan we nog maar een fractie van de waarde, zoals de farmaceutische kwaliteiten, werkelijk kennen. Duurzaam beheer kan de oceanen omvormen tot een onuitputtelijke bron van voedsel, energie en grondstoffen: die enorme potentie tekent zich steeds duidelijker af.

De instrumenten om een duurzame toekomst van de oceanen veilig te stellen, zijn pure noodzaak. Het Parijs-akkoord om de temperatuurstijging op aarde binnen de perken te houden, het doel om in 2030 minstens 30% van de oceanen te beschermen, het duurzame ontwikkelingsdoel 'Onderwaterleven' (SDG 14) voor het behoud en duurzaam gebruik van de oceanen, zeeën en marinehulpbronnen, de Conventie van Biodiversiteitsdoelen voor bescherming van de ecosystemen, soorten en genetische diversiteit, de Europese Green Deal, de Farm to Fork-strategie voor duurzame voedselproductie: al deze internationale toezeggingen en ambities zouden onuitvoerbaar zijn zonder een stevig BBNJ-akkoord.