Het raadsel van de bruinvis

Tellingen
Over deze achteruitgang is weinig bekend, omdat er nauwelijks monitoring van bruinvissen plaatsvond. Voor de jaren '50 was het aantal gestrande dieren zo talrijk dat ze niet geteld werden en toen ze echt zeldzaam werden stortte het monitoringsnetwerk in elkaar. Pas in 1972 met de oprichting van ‘de club van zeetrekwaarnemers’ werden de aantallen bruinvissen weer bijgehouden tijdens bij het trektellen van vogels.

De vogelaars zagen vanaf halverwege de jaren '80 steeds meer bruinvissen. Kees Camphuyzen, bruinvisonderzoeker en teller van het eerste uur, berekende dat de aantallen langs onze kust toenamen met 41% per jaar tot een maximum van 50,- á 60.000 dieren.

Mysterieuze bruinvissentrek
Deze toename is zo sterk dat hij niet veroorzaakt kan worden door een hoge reproductie alleen. Waarschijnlijk zijn de bruinvissen langzaam vanuit andere delen van de Noordzee weer teruggetrokken naar onze kustwateren. Vliegtuigtellingen van bruinvissen over de gehele Noordzee bevestigen deze verschuiving van Noord naar Zuid. 

Bruinvissen in het Marsdiep
In het vroege voorjaar concentreren zich groepjes bruinvissen in het Marsdiep: de smalle zeestraat tussen Texel en Den-Helder. Ze arriveren zo rond half februari en zijn voor april weer vertrokken.
Onderzoekers van Imares en het NIOZ zijn benieuwd naar waar de bruinvissen zich precies bevinden in het Marsdiep en wat ze hier te zoeken hebben. Er is nog maar heel weinig bekend over de verplaatsingen van deze dieren op grote en kleine schaal en waarom bruinvissen bepaalde routes afleggen en soms blijven hangen.

Met behulp van gestandaardiseerde tellingen en plaatsbepalingen proberen  twee studentes, Krissy van der Bolt en Lonneke IIsseldijk uit te zoeken waar en wanneer de bruinvissen in het Marsdiep te vinden zijn. Als de dieren bepaalde voorkeuren blijken te hebben kan daarna gekeken worden waar dit mee samen kan hangen. Worden ze bijvoorbeeld aangetrokken tot bepaalde bodemgradienten? Is er een relatie met het lokaal voorkomen van grotere hoeveelheden vis, zoals Zandspiering?  Het mysterie van de bruinvis in het Marsdiep is nog lang niet opgelost, maar waarschijnlijk weten straks weer een beetje meer over deze mini-walvis.

Zelf bruinvissen zien?
Dat kant! Er zijn bepaalde plekken waar je goeie kans maakt om bruinvissen te spotten. Ga vroeg in het voorjaar (februari- eind maart) met je verrekijker naar uitstekende plekken in de zee toe zoals de pier van IJmuiden, of ga een uurtje turen over de Oosterschelde. Er bestaan zelfs speciale bruinvis safari’s.

Extra materiaal
De beelden onderwater zijn gefilmd in Ecomare . De bruinvissen die hier rond zwemmen zijn aangespoeld en opgevangen in Ecomare. Beide dieren zijn niet in staat om voor zichzelf te zorgen en kunnen niet worden uitgezet.

Gerelateerde links:
Bruinvissen langs de boot (filmpje in Zelf Geschoten)
Bruinvissen Oosterschelde voor derde keer geteld (Natuurweetje)
Levende bruinvis aangespoeld op Texel (Nieuws)
De bruinvis is terug in de Oosterschelde (Natuurweetje)