Het Haagse Bos: oudste natuurgebied en midden in de stad

Het Haagse Bos ligt midden in de hofstad ingeklemd tussen huizen, kantoren, het Paleis en het Binnenhof. Het bos stond er al voor hier mensen kwamen wonen en zal waarschijnlijk nog wel even blijven. Het heeft namelijk een bijzondere status. Gelukkig maar, want in dit stedelijke gebied zitten talloze bosbewoners zoals de bosuil, bosanemoon en de eekhoorn.  

De geschiedenis van het Haagse Bos gaat zo’n 6000 jaar terug, toen langs de kust een dik oerbos groeide. De mens won steeds meer terrein, ook hier in Den Haag. Toch lieten ze dit bos staan. Tot in de Tachtigjarige Oorlog het bos gekapt dreigde te worden, om met de winst van de houtopbrengst de oorlog te betalen.  

Maar daar stak het stadsbestuur een stokje voor en zamelde geld in. Stadhouder Willem van Oranje tekende daarom in 1576 de Akte van Redemptie: geen boom mocht gekapt worden voor economisch gewin zolang het in handen is van de staat.  

Deze eeuwige bescherming is nog altijd geldig. Het bos bleef een aantrekkelijke plek, bijvoorbeeld voor de rijken om in te jagen. In 1645 bouwde stadhouder Frederik Hendrik dan ook zijn zomerverblijf in het bos: Huis ten Bosch.  

Van stadhouders ging het huis naar koningen. Zo woonde Koning Willem I hier ook, al deed hij hier eigenlijk iets wat absoluut niet mocht. In het dichtbegroeide bos liet hij vijvers aanleggen, waardoor het meer parkachtig werd. Bij de oprichting in 1899 van Staatsbosbeheer kwam het bos in hun handen.  

Toch zijn de meeste bomen die je hier ziet nog helemaal niet zo oud. Dat kwam door de Duitsers die in de Tweede Wereldoorlog zich niets aantrokken van de beschermde status. Ze kapten bijna zeventig procent van de bomen voor een goed schutveld, groeven een tankgracht en bouwden er bunkers.  

Na de bevrijding is het bos opnieuw ingeplant. “De bomen zijn niet zo oud, maar de bosbodem is wel altijd onaangeroerd geweest door mensen”, licht Mark Kras van Staatsbosbeheer toe. Het is daardoor misschien wel ons oudste natuurgebied en dat midden in de stad.