Haring- en makreelbestanden in Atlantische Oceaan scherp gedaald

Er moet een permanent quota komen voor Atlantische haring, blauwe wijting en makreel in de Noord-Atlantische Oceaan, vindt de Marine Stewardship Council (MSC). Deze oproep volgt na nieuw onderzoek waaruit een zorgwekkende, aanhoudende neerwaartse trend voor Atlantische-Scandinavische haring en makreel blijkt. Beide visbestanden behoren traditioneel tot de grootste en economisch belangrijkste bestanden in Europa.

Sinds 2015 is de makreelpopulatie gedaald van 7,26 miljoen ton naar 2,8 miljoen ton. Het bevindt zich daarmee nog maar net boven ondergrens. De Atlanto-Scandische haringpopulatie is sinds 2008 gekrompen van 6,9 miljoen ton naar 3,1 miljoen ton en is dit jaar gedaald tot onder het kritische bestandsniveau waarbij de gezondheid van een bestand op lange termijn in gevaar is.

Het rapport van de Internationale Raad voor het Onderzoek van de Zee (ICES) toont aan dat de vangst van Atlanto-Scandische haring, blauwe wijting en makreel in 2023 de wetenschappelijke limieten met respectievelijk 33%, 28% en 35% overschreed. Dit bedreigt zowel de gezondheid van de oceanen als het levensonderhoud van vissers.

Het laatste ICES-advies beveelt een 22% vermindering van de makreelvangst in 2025 aan, met een toegestane vangst van 576.958 ton. Voor Atlanto-Scandische haring werd in 2023 al een vermindering van 44% geadviseerd. Hoewel wetenschappers een toename van 3% in de vangst verwachten door meer jonge vissen, blijft dringende actie nodig om ervoor te zorgen dat quota worden vastgesteld in overeenstemming met wetenschappelijk advies en een langetermijnbeheerplan vword vast gesteld.

Atlantische-Scandinavische haring, makreel en blauwe wijting worden bevist door enkele van de rijkste landen, maar regeringsonderhandelingen over vangstrechten zitten al jaren vast. Elk land stelt daardoor eigen quota vast, wat resulteert in een totale vangst die ver boven de wetenschappelijke aanbevelingen ligt. Dit politieke falen leidt tot overbevissing.

Erin Priddle, regionaal directeur van de MSC in Noord-Europa: “De recente gegevens over Atlantische Scandinavische haring en makreel zijn zorgwekkend. Deze twee iconische vissoorten zijn van groot belang voor het mariene ecosysteem, voor de Europese en mondiale markt en voor de vissers zelf.”

Het gebrek aan vooruitgang bij het vaststellen van duurzame visserijquota leidde ertoe dat de haring-, makreel- en wijtingvisserij in de Noordoost-Atlantische regio hun MSC-certificering in 2019 en 2020 verloren. Dit heeft de beschikbaarheid van duurzame vis voor consumenten beperkt. In Nederland is er geen gecertificeerde makreel uit de Atlantische Oceaan meer verkrijgbaar; de haring komt uit het Noordzeebestand, waar wel duurzame vangstafspraken gelden en het MSC-certificaat behouden blijft.

De Pelagic Freezer Trawler Association (PFA) behartigt de belangen van pelagische vriestrawlerbedrijven. Zij lieten als reactie op dit artikel weten de Europese visserijsector het wetenschappelijke advies (ICES) steunt om de vangstquota voor Noordoost-Atlantische makreel met 22% in 2025 te verlagen naar 576.958 ton. Wel maken ze zich daarbij grote zorgen over de aanhoudende overbevissing door kuststaten buiten de EU. "De PFA betreurt dat vaak de indruk wordt geschetst dat alle Kuststaten bijdragen aan overbevissing; terwijl juist de Europese vissers zich hebben gehouden aan overeenkomsten in Kuststaatovereenkomst 2014-2018."

Landen zoals Noorwegen en de Faeröer hebben de afgelopen jaren eenzijdig hun makreelquota verhoogd, wat heeft geleid tot overbevissing, aldus de PFA. Hierdoor staat het makreelbestand onder druk en dreigt verdere afname. Ook het Verenigd Koninkrijk maakt nu gebruik van deze hogere quota via een akkoord met Noorwegen en de Faeröer. Deze landen rechtvaardigen hun verhoging op basis van de geografische verspreiding van de vissoorten, maar dit is moeilijk te onderbouwen door jaarlijkse variaties en ontbrekende data. Een herziening van EU-instrumenten om niet-duurzame visserijpraktijken van niet-EU-landen op visbestanden van gemeenschappelijk belang aan te pakken, is volgens de organisatie een stap in de goede richting. De EU kan overtredende landen daarmee handelsbeperkingen opleggen voor visproducten die hieraan bijdragen.

Bron: Marine Stewardship Council en reactie van Pelagic Freezer Trawler Association (PFA)