Haaien beschermen belangrijke zeegrasvelden

Velden met zeegras zijn essentiële zee-ecosystemen. Ze beschermen de kust, slaan veel koolstof op en zijn belangrijke kraamkamers voor veel dieren. Haaien blijken belangrijke spelers in het behoud en bescherming van deze velden. Fee Smulders, promovendus van de Wageningen Universiteit, deed er in het Caribische gebied onderzoek naar.

Zeegras is geen grassensoort, maar een groep van zo’n 60 soorten die niet per se nauw verwant zijn, maar oppervlakkig op elkaar lijken. Zeegras kan grote velden vormen in zout en brak water. Deze velden zijn in vergelijking tot koraalriffen vrij onbekende ecosystemen. Toch zijn ze ontzettend belangrijk. Zeegrasvelden slaan grote hoeveelheden koolstof op, beschermen de kust door golfslag te dempen én zijn belangrijke opgroeigebieden voor bijvoorbeeld jonge vissen. Ook wordt zeegras gegeten door een legio aan dieren; van zeekoeien en zeeschildpadden tot vissen. 

Zeegrasvelden staan onder druk. Door menselijke activiteiten als toerisme en visserij, maar ook door de toegenomen populatie zeeschildpadden. Rondom Bonaire grazen de zeeschildpadden het zeegras zo kort dat de zeegrasvelden degraderen. In de Bahama’s, waar een vergelijkbare hoeveelheid zeeschildpadden voorkomt, doet het zeegras het veel beter. Waarschijnlijk heeft dit alles te maken met het voorkomen van de tijgerhaai. Dit is één van de weinige haaiensoorten die jaagt op volwassen zeeschildpadden. De tijgerhaai komt wel voor op de Bahama’s, maar is door menselijk toedoen verdwenen rondom Bonaire. Deze haai zorgt er waarschijnlijk voor dat de schildpadden voorzichtiger worden, en minder zeegras eten. 

Fee vond dat op kleinere schaal haaien ook een positief effect hebben op zeegrasvelden. In de aanwezigheid van haaien blijven de zeeschildpadden liever in de buurt van plekken waar ze zich kunnen verstoppen. Op deze plekken wordt daardoor meer gegraasd dan op plekken die meer open zijn. Dit zorgt voor een mozaïek van meer en minder begraasde gebieden, en dus voor meer structuur. Meer structuur zorgt ervoor dat meer dieren en planten hun eigen plek kunnen vinden in het ecosysteem en betekent dus een hogere biodiversiteit.