Grootschalige zandwinning op Noordzee wordt slecht geregisseerd

Milieuorganisaties Stichting De Noordzee en de Waddenvereniging maken zich zorgen over de effecten van zandwinning op de Noordzeenatuur. Na bestudering van het Milieu Effect Rapport voor zandwinning in de Noordzee, gemaakt in opdracht van Rijkswaterstaat, concluderen de organisaties vandaag dat Rijkswaterstaat de winningen beter op elkaar moet afstemmen en de effecten op de natuur moet minimaliseren.

De komende vijf jaar wordt vanwege de te verwachten zeespiegelstijging en de aanleg van de Tweede Maasvlakte een extra groot beslag gelegd op de zandvoorraad in de Noordzee. Het zal gaan om meer dan 468 miljoen kubieke meter zand.

De geplande zandwinningen voor de komende jaren zijn op een dergelijk grote schaal, dat ervoor gewaakt moet worden dat de Noordzeenatuur er niet onder lijdt. Stichting De Noordzee en de Waddenvereniging vinden het noodzakelijk dat er zand wordt gewonnen voor de versterking van onze kusten en de bestrijding van de zandhonger van het waddengebied. De organisaties plaatsen echter vraagtekens bij de manier waarop de overheid deze en andere commerciële winningen aanpakt. Voor de verschillende plannen worden aparte Milieu Effect Rapportages (MER) opgesteld. Zo wordt niet goed bekeken in hoeverre de winningen elkaar beïnvloeden en wat hun gezamenlijke effecten zijn op de Noordzeenatuur.

Stichting de Noordzee en de Waddenvereniging vinden dat er één integraal MER moet komen voor alle zandwinning samen. Tevens vinden de organisaties het belangrijk dat er onderzoek wordt gedaan naar de daadwerkelijke effecten en het herstel van de zeenatuur. Tot slot zijn zij van mening dat er gekeken moet worden naar de optelsom van de effecten van zandwinningen en de zandsuppleties samen.

Het zand wordt gewonnen op een diepte van ruim 20 meter, soms wel zo’n 20 km uit de kust, maar binnen de territoriale wateren (12 zeemijl). De komende vijf jaar gaat het om netto 130 miljoen kubieke meter. Dit is een extra grote hoeveelheid vanwege de suppleties voor de Zwakke Schakel Projecten, die in het leven zijn geroepen om een aantal zwakke plekken in de Hollandse en Zeeuwse kust te versterken. In dezelfde zone wordt ook commercieel zand gewonnen (18 miljoen m3 per jaar). Dit wordt bijvoorbeeld gebruikt voor het ophogen van wegen. Voor de kust van Zuid Holland en Zeeland zal bovendien nog het zand voor de aanleg van de Westerschelde Terminal (ca 20 miljoen m3) en voor de Tweede Maasvlakte worden gewonnen (ca 300 miljoen m3).

Bij de winning van zand wordt de toplaag van de zeebodem opgezogen. Niet alleen het zand wordt weggezogen, maar ook al het leven dat daarin zit. Het bodemleven vormt een zeer belangrijke schakel in de voedselketen voor zeenatuur. Daarbij zorgen de zogenaamde sleephopperzuigers ervoor dat het water troebel wordt, door terugstorten van het overtollige water en slib en door turbulentie. Daardoor is er minder licht en zuurstof voor het leven in het water. Ook verstoort het transport met sleephopperzuigers het mariene leven. Er is weliswaar een en ander bekend over de effecten van zandwinning op het zeeleven, maar zoals ook uit het MER blijkt, is meer onderzoek noodzakelijk.

Bron: Waddenvereniging