Gekke gallen

Knobbeltjes, bobbeltjes, rolletjes, balletjes: vergroeiingen op planten, meestal gemaakt door een insect. Het zijn plantengallen, waarvan het galappeltje op eikenbladeren waarschijnlijk de bekendste is. Gallenkenners Hans Roskam en Jojanneke Bijkerk zoeken met Menno naar een paar van de andere 1400 soorten gallen die er in ons land voorkomen.

Gezocht: gallenzoekers

Een gal is een vergroeiing op een plant, veroorzaakt en aangestuurd door een ander organisme, meestal een insect, zoals mijten, spinnen, kevers, bladluizen, galmuggen, bladvlooien, bladwespen, galwespen en boorvliegen. De vergroeiing bestaat uit nieuw weefsel. Het bekendst is waarschijnlijk het kogelronde galappeltje op een eikenblad, gemaakt door de galwesp.
Een galappeltje is een typisch voorbeeld van een complexe gal. Een simpele bladrolling of een verhaard plekje onder een blad kan echter ook een gal zijn.
Alle Nederlandse gallen staan in het Gallenboek, standaardwerk voor de gallenzoeker uit 1949, recent herzien door gallendeskundige Hans Roskam. Veel van de gallen die daar in staan, zijn overigens al een tijd niet meer gezien. Het zou kunnen dat ze verdwenen zijn, maar waarschijnlijker is het dat er niet goed genoeg naar wordt gezocht. En iedereen kan ‘t, zeker met hulp van het Gallenboek of de informatieve website www.plantengallen.com.
Tips voor nieuwe gallenzoekers: ga eerst eens naar een eik, daar zitten veel verschillende soorten op: oestergalletjes, plaatjesgallen, galappeltjes. En ga daarna naar een willekeurige plant en let op de bladeren: daar vind je de meeste gallen. Let op bultjes en harige plekjes, dat kan al een gal zijn.
Wie meer wil weten over het bijzondere natuurfenomeen van de gal of wie een bijzondere vondst wil melden, kan terecht op www.plantengallen.com