G-Star en WE stoppen met het zandstralen van spijkerbroeken. Dit hebben zij aangegeven na contact met de Schone Kleren Campagne over de gevaren voor arbeiders van deze methode om jeans er 'gedragen' uit te laten zien. Zandstralen kan de dodelijke longziekte silicose (stoflongen) veroorzaken. Wyger Wentholt van de Schone Kleren Campagne: "We zijn zeer verheugd dat deze bedrijven hebben aangegeven te stoppen met zandstralen. Deze omstreden techniek moet zo snel mogelijk de wereld uit."
Ruim 550 arbeiders in Turkije hebben inmiddels dit soort silicose opgelopen, en minstens 46 slachtoffers zijn overleden. Eind vorig jaar gaven internationale grootmachten H&M, Levi's en C&A al aan dat zandstralen wat hun betreft voortaan taboe is. De Nederlandse merken CoolCat, Kuyichi en Scotch & Soda hebben aan de Schone Kleren Campagne laten weten dat zij geen gebruik maken of zullen maken van deze techniek. Anderen zijn nog niet zo ver. "Modebedrijven als Diesel, Replay en Dolce & Gabbana willen de dialoog niet eens met ons aangaan, terwijl wij weten dat zij wel zandstralen," zegt Wentholt.
Het onder hoge druk spuiten van zand op de broeken gebeurt vaak zonder goede bescherming, te lang achter elkaar en in slecht geventileerde ruimtes. Hierdoor ontstaat een vorm van silicose die zich zeer snel ontwikkelt. Omdat de controle op kledingproductie over het algemeen dermate gebrekkig is dat afdoende bescherming niet kan worden gegarandeerd, hebben de merken besloten helemaal van deze techniek af te zien.
Turkse experts gaan ervan uit dat de bekende gevallen slechts het topje van de ijsberg zijn, omdat zandstralen vaak op informele werkplekken gebeurt. Minstens 5000 arbeiders zouden getroffen zijn, en een veelvoud daarvan loopt acuut gevaar. In Turkije is zandstralen in 2009 verboden, nadat een groep artsen, vakbondsleiders en slachtoffers het onderwerp aan de orde had gesteld. In andere kledingproducerende landen is nog nauwelijks onderzoek gedaan naar de gevolgen van zandstralen. De techniek wordt echter veel gebruikt in Bangladesh, India, China, Pakistan en gebieden in Afrika en Latijns Amerika.
Een gezandstraalde broek is voor de consument lastig te herkennen, maar er zijn wel aanwijzingen. "Als je jeans ziet die op bepaalde plekken lichter is of zelfs helemaal afgeschuurd, en op andere plekken niet, dan kan er sprake zijn van zandstralen," legt Wentholt uit. "Het beste kun je dan aan de winkelmedewerkers vragen of zij kunnen garanderen dat geen mensen ziek zijn geworden van het maken van die broek, en online onze acties steunen om zandstralen te stoppen."
De Schone Kleren Campagne gaat voor een wereld waarin alleen kleding wordt verkocht die onder goede arbeidsomstandigheden is gemaakt. De platformorganisatie is in 1989 opgericht, en o.a. de FNV, de Landelijke India Werkgroep, Oxfam Novib, Stichting Max Havelaar, Veggie in Pumps en NJR zijn erbij aangesloten. De Schone Kleren Campagne is onderdeel van de Clean Clothes Campaign, die actief is in 16 Europese landen en een netwerk van 300 organisaties wereldwijd coördineert. Meer informatie over de Schone Kleren Campagne is te vinden op
www.schonekleren.nl.: Schone Kleren Campagne