Fransen werken aan meteorologische geschiedenis

Heel langzaam maar zeker werpen onderzoekers een licht op het klimaat in Frankrijk en Europa. Er is weinig bekend over het weer in Europa in de tijd voor de 19e eeuw toen statistieken van meteorologische instituten de weersomstandigheden minutieus gingen optekenen. Maar er zijn talrijke, lange tijd veronachtzaamde bronnen om te raadplegen, berichtte woensdag het dagblad Le Figaro. De opwarming van het Europese klimaat en extreem weer lijken niet exclusief verschijnselen van onze tijd.

Wetenschappers krijgen een redelijk nauwkeurig beeld van het Europese klimaat in de afgelopen drie tot vier eeuwen, volgens het Franse dagblad. Opvallend is dat Europa tal van periodes met uiterst extreme weersomstandigheden moet hebben gekend. Het is niet eenvoudig een beeld te krijgen van weertypes van bijvoorbeeld 300 jaar geleden. Maar in Nederland werden al in de 18e eeuw regelmatig en redelijk consquent volgehouden waarnemingen opgetekend, zo stelt het KNMI op zijn webpagina.

De Franse historicus Emmanuel Garnier is een van de onderzoekers van het project Ophélie (Fenologische waarnemingen voor het herleiden van het Europese klimaat). Hij onderzoekt de zijns inziens enorme voorraad aan bronnen in een aantal streken in Frankrijk.

Het weer is terug te vinden in beraadslagingen van gemeentebesturen en van kerken waar processies begonnen om verlost te worden van overstromingen of aanhoudende droogte. Een grote bron van gegevens vormt ook de informatie die gelovigen verschaften wanneer zij offergaves of wijgeschenken aanboden.

De weersomstandigheden zijn volgens Garnier ook prominent aanwezig in onder meer aantekeningen van molenaars, archieven uit scheepvaart, prijslijsten van voedingswaar, huishoudboekjes en opgetekende verhalen van schippers, jagers of boswachters. Het project is nog lang niet afgerond en mogelijk slechts op de helft van de weg te gaan. Maar Garnier opperde alsvast voorzichtig in le Figaro dat een opwarming in Europa al vanaf de 18e eeuw merkbaar kan zijn geweest.

Zeer extreme weersomstandigheden zijn bovendien niet gebonden aan de opwarming die tegenwoordig wordt waargenomen. In de 16e en 17e eeuw liep bijvoorbeeld in Parijs het volk al niet minder dan 38 keer te hoop in processies gewijd aan Sint Geneviève als gevolg van de excessen in het weer. De informatie bij offergaven in de kerken gaat opvallend vaak over zeer grote overstromingen. Voorts zijn er volgens Garnier vanaf de 17e eeuw verspreid 27 zware stormen geweest in het onderzochte gebied die erg veel schade veroorzaakten.

Garnier heeft nog bergen papier door te nemen in het project Ophélie dat wordt uitgevoerd samen met het Franse Wetenschappelijke Klimaatslaboratorium in Saclay.

Bron: ANP