Fossielen die je gewoon op straat vindt in Utrecht

Met Vroege Vogels zijn we wel vaker naar fossielen op zoek, bij de Kaloot of bij het Zwin bijvoorbeeld. Echte liefhebbers reizen nog een stuk verder voor deze overblijfselen van voorbij leven. Niet nodig, zegt stadspaleontoloog Jelle Reumer. Hij is heel het land doorgereisd op zoek naar fossielen in de stad. En die zijn veelvuldig te vinden op plekken waar elke dag duizenden mensen onwetend voorbij lopen. Ook in Jelles eigen stad, Utrecht, zijn ze te vinden op locaties als de Domtoren en in de Lange Nieuwstraat op stoeptegels of gevels.

Wanneer je erop let, zul je overal fossielen zien. Materiaal dat gebruikt wordt voor vloeren van winkelcentra, trottoirbanden en muurtegels zijn gesneden stukken oud gesteente die honderden miljoenen jaren oud kunnen zijn. Hierin vind je resten van organismen die al lang verdwenen zijn, of juist al die tijd ongeveer hetzelfde zijn gebleven. Zo vind je bijvoorbeeld een zeer zeldzame carboonspons in de stoeprand aan de Lange Nieuwstraat van zo’n 300 tot 360 miljoen jaar oud. Het is een forse, circa 15 centimeter grote, bijna zwarte en fraai gelobde bekerspons op dwarse doorsnede in de stoep. Met zeven grote lobben en twee kleintjes is het een opvallende verschijning (althans, wanneer er geen fietsen overheen geparkeerd staan). Het ding is zo groot en opvallend, dat hij zelfs op Google Streetview goed te zien is. Deze spons behoort zonder enige twijfel tot het geslacht Asteractinella. Een spons is het ‘primitiefste’ wat het dierenrijk ons te bieden heeft. De afzonderlijke cellen, die een beperkt aantal functies kunnen vervullen, hebben weinig tot geen onderling contact.

In de stoep van de Nieuwe Gracht vind je goniatieten, rostroconchen en ook een halve bekerspons. Bij de iconische Dom is ook van alles te vinden. Aan de buitenkant van de Domtoren kun je op ooghoogte oesters vinden uit het Jura-tijdperk. Helaas is de Domtoren zelf nu ingepakt in bouwsteigers, dus zien we hier niets van. In plaats hiervan gaan we naar een nog bijzonderdere plek, wel op 70 meter hoogte aan de buitenkant van de toren. We gaan met de bouwlift en onder begeleiding omhoog, omdat hier tijdens de renovatie in het bouwmateriaal zelf ook fossielen zijn gevonden! 

Vroege Vogels TV over Utrecht is vrijdag 12 november 2021 om 19.50 uur te zien op NPO 2!