Exoplaneten

Astronomen waren afgelopen week in rep en roer. Met de Hubble Space Telescope is voor het eerst een organische verbinding ontdekt in de dampkring van een exoplaneet. Nee, van buitenaards leven is geen sprake, maar de vondst van methaangas in een verre planeetdampkring is wel een stap in de goede richting.

Sinds 1995 zijn ruim 250 planeten ontdekt bij andere sterren dan de zon. Je kunt ze niet zien, maar hun bestaan kan indirect worden afgeleid uit waarnemingen aan de moederster. Soms beweegt zo'n exoplaneet -gezien vanaf de aarde- voor de ster langs. Het sterlicht schijnt dan door de dampkring van de planeet. Op die manier valt de samenstelling van die dampkring te achterhalen.

Bij de exoplaneet HD189733b, op 63 lichtjaar afstand van de aarde in het sterrenbeeld Vosje, is op die manier vorig jaar al waterdamp gevonden. Nu blijkt in de hete atmosfeer van deze reuzenplaneet ook methaangas te zitten
- een van de eenvoudigste organische (koolstofhoudende) moleculen.

In de toekomst lukt het misschien om ook andere moleculen en organische verbindingen te vinden. Uiteindelijk zou het mogelijk moeten zijn om te ontdekken of er op een exoplaneet biologische activiteit voorkomt. Bij HD189733b is dat in elk geval niet het geval - die draait te dicht rond zijn moederster en is veel te heet.

Overigens staat er komende week een heldere ster aan de hemel die ook door minstens één planeet wordt vergezeld. Het is Pollux in het sterrenbeeld Tweelingen. Rond 20.30 uur staat die hoog boven de zuidelijke horizon. Rond Pollux draait een zware reuzenplaneet met een omlooptijd van ruim anderhalf jaar.

Govert Schilling
www.allesoversterrenkunde.nl