Einde aan mechanische kokkelvisserij onvermijdelijk

De belangrijkste voorlopige conclusies van het meerjarige onderzoek zijn opgenomen in de jaarlijkse Natuurbalans van het RIVM, dat een dag voor Prinsjesdag werd gepresenteerd. Dat was een maand eerder dan de bedoeling was. De officiële publicatie was uitgesteld tot 15 oktober. Voorzitter IJlstra van de stuurgroep EVA II betreurde de voortijdige bekendmaking, maar neemt volgens De Volkskrant niets terug van de conclusies.

Het onderzoek EVA II laat zien dat mechanische schelpdiervisserij leidt tot voedseltekorten voor schelpdieretende vogels als eidereenden en scholeksters. Ondanks maatregelen om de geschatte voedselbehoefte voor vogels veilig te stellen, sterven regelmatig grote aantallen eidereenden en scholeksters. Verder treden er veranderingen in het sediment op door de omwoeling van de bodem. Als gevolg daarvan groeien kokkels mogelijk minder snel, waardoor er voor schelpdieretende vogels minder voedsel beschikbaar is. Ook is geconstateerd dat bevissing van mosselbanken niet gunstig is voor de ontwikkeling van die banken. Tegelijkertijd blijkt dat in het oostelijk deel van de Waddenzee dat gesloten is voor de schelpdiervisserij mosselbanken zich hebben hersteld.

Het staat nu dus zonder meer vast, zegt Patrick Nuvelstijn van Natuurmonumenten, dat mechanische kokkelvisserij tot gevolg heeft dat de natuur in de Waddenzee wordt afgebroken. Het is volgens hem dan ook zonneklaar dat deze activiteit niet thuishoort in een gebied dat in nationaal en internationaal beleid is aangewezen als een natuurgebied van grote betekenis. “De consequentie van die status is dat menselijke activiteiten alleen mogelijk zijn zo lang de natuur en de natuurwaarden niet worden aangetast. De mechanische kokkelvisserij doet dat overduidelijk wel.”

Andere vormen van visserij zijn volgens Nuvelstijn in beginsel wel te verenigen met de natuur in de Waddenzee. Met de hand kokkels vissen, op beperkte schaal mosselzaad vangen en ook de garnalenvisserij kunnen passen binnen de ecologische voorwaarden. “Wat de garnalenvisserij betreft is het jammer dat de mededingautoriteit een streep heeft gehaald door de afspraken over vangsthoeveelheden. Dat kan een goede manier zijn om die tak van visserij duurzaam te laten plaatsvinden.”

Volgend voorjaar moet de Tweede Kamer tot besluitvorming komen over de toekomst van de Waddenzee. Ter voorbereiding op de besluitvorming vinden de komende maanden enkele consultatiebijeenkomsten over de uitkomsten van EVA II plaats. Met een intensieve (publieks)campagne willen de natuur- en milieuorganisaties, waaronder Natuurmonumenten, bewerkstelligen dat de mechanische kokkelvisserij in de Waddenzee beëindigd wordt. Behalve de schelpdiervisserij komt ook de mogelijkheid van gaswinningen weer in discussie.

De minister van Economische Zaken, Laurens Jan Brinkhorst, heeft een commissie ingesteld onder leiding van Wim Meijer die gaat “kijken naar de problematiek van de Waddenzee in breed perspectief”. Daarbij moeten gaswinning, schelpdiervisserij en natuur onder de loep worden genomen.

Natuurmonumenten vindt dit ook het moment, aldus Nuvelstijn, om te kijken hoe het ecosysteem Waddenzee de komende decennia versterkt kan worden. “Waar je dan aan kunt denken zijn toename van de overgangen van zoet en zout water, uitbreiding van de kwelders en op meer plaatsen een natuurlijke ontwikkeling van de duinen. Ook moet je daarbij kijken hoe je de gevolgen van de zeespiegelstijging – ook gedeeltelijk een gevolg van menselijke activiteiten - kunt opvangen.”