Een worm met een huisje van perkament

Ineens waren ze er: de lange, taaie ‘sliertjes’ die met tientallen tegelijk aanspoelen op de Nederlandse en Belgische stranden. Het zijn geen lege velletjes van een worst; het zijn ook geen condooms die na een vrolijke avond op het strand zijn achtergebleven. Maar wat zijn het wel? Sabien Bosman, van het Strandaanspoelsel Monitoring Project (SMP) van Stichting Anemoon helpt ons uit de droom.

"Het zijn de lege hulsjes van de perkamentkokerworm", vertelt Bosman. "Veel mensen kennen de zandkokerworm. Die leeft vooral op de wadbodem en die bouwt een heel dun kokertje om het lijf. Dit is een grotere kokerworm, die buisjes bouwt van enkele decimeters lang. Als die buisjes op het strand aanspoelen en uitdrogen, worden ze heel taai; net als perkament."

Bosman is erg onder de indruk van de sterkte van de hulsjes. "Je zou denken dat ingenieurs daar nog wat van kunnen leren", denkt ze. "Het is een natuurlijk materiaal, maar soms zo sterk als plastic, waar het ook wel een beetje op lijkt."

Bosman vond haar eerste perkamentkokerwormpjes afgelopen december, tijdens haar tweewekelijkse rondje over het strand voor stichting Anemoon. "We zoeken dan naar aanspoelsels en houden bij wat er in de loop van de tijd verandert. Twee weken later vond ik al tientallen en nog wat later honderden kokertjes."

De plotselinge toename van de aangepoelde kokertjes heeft waarschijnlijk niets met de klimaatverandering te maken, stelt Bosman. "Wetenschappers van het instituut voor Zeeonderzoek op Texel denken dat er gewoon toevallig een zandbank, ver op zee is losgeslagen. De perkamentkokerwormpjes leven in de zandbodem, ver uit de kust."

Vrijwel alle kokertjes zijn leeg. Een heel enkele keertje vindt Bosman nog resten van de worm. "Een prachtig diertje, met een kop met een soort peddeltjes, waarmee het vers water het huisje inpompt."

Soms zitten er ook 'onderhuurders' in de buis, zoals mosdiertjes. Ook op de buitenkant van het kokertje kunnen andere dieren een thuis vinden. Zo vond Bosman ook al perkamenten kokertjes met prachtige eitjes van de fuikhoorn (een zeeslakje) erop.