Ecologische belang van overstromingsvlaktes

Ooit, voordat we dijken gingen bouwen telde Nederland wel 400.000 hectare aan overstromingsvlaktes. Gebieden die naast rivieren liggen waar na hoogwater nog maanden water achterblijft. Van die duizenden hectares zijn nu nog maar een paar snippertjes over. En dat terwijl deze gebiedjes in het voorjaar zorgen voor een explosie aan klein leven. Maar hoeveel leven er precies in de gebieden zit, dat onderzoekt Marijn Nijssen van Stichting Bargerveen.

Langs onze natuurlijke rivieren liggen vlaktes waar na een hoogwater nog maanden water achterblijft, de zogenoemde natte overstromingsvlaktes. In het voorjaar ontstaat in deze ondiepe wateren een tijdelijke explosie van leven: binnen korte tijd vind je er heel veel algen en kleine ongewervelden, zoals watervlooien en dansmuglarven. Deze diertjes zijn de basis van het voedselweb voor de rest van het aanwezige dierenrijk.

Tegen de zomer drogen de vlaktes deels weer op, maar meestal blijven er nog kleine poeltjes staan. Een ideale omgeving voor diverse waterdiertjes. Tegenwoordig houden de dijken het water tegen en in de uiterwaarden wordt het water na een hoogwater zo snel mogelijk afgevoerd. Dankzij diverse projecten zijn er heel veel soorten gebieden rond de rivieren hersteld, maar de overstromingsvlaktes vormen nog een missing link.

De aanwezige insecten in de overstromingsvlaktes zijn de basis van het voedselweb en bieden kansen aan grotere insecten, vissen en amfibieën, die weer vis- en amfibie-etende vogels trekken. Marijn Nijssen onderzoekt ook de kansen die overstromingsgebieden bieden voor al die verschillende diergroepen. Zo kunnen zowel rivier- als uiterwaardvissen sterk profiteren van overstromingsvlaktes, evenals amfibieën zoals rugstreeppad en watersalamander. En ook vogels zoals watersnip, kwartelkoning, porseleinhoen en roerdomp waarderen deze plekken.