In het voorjaar, bij de stijging van de watertemperatuur in het Grevelingenmeer, ontstaan er twee horizontaal gestapelde waterlagen met verschillende watertemperatuur. De scheiding tussen de twee waterlagen noemen we de spronglaag. De onderste waterlaag is zuurstofloos en daardoor niet meer geschikt voor zeedieren om daar te kunnen overleven. Dit jaar zijn er recent grote aantallen dode krabben, kreeften, grotere vissen zoals kabeljauwen en vele andere soorten zeedieren aangetroffen. Wederom laat de natuur op onmiskenbare wijze zien dat het zeer slecht gesteld is met de waterkwaliteit van het Grevelingenmeer. Waar het vroeger wemelde van een grote diversiteit aan zeedieren is het nu een dooie boel!
Afgesloten
Het Grevelingenmeer is door de Brouwersdam en Grevelingendam al vele jaren afgesloten van de Noordzee en de rivieren in het achterland. Vroeger, voor de afsluiting, werd het water hier door een sterke getijdenstroom en de afvoer van rivierwater constant door elkaar geroerd waardoor watertemperatuur en zuurstof concentraties ondiep en op diepte het gehele jaar nagenoeg gelijk waren. Ideale omstandigheden om op alle dieptes een grote verscheidenheid aan zeedieren te kunnen tegenkomen. Zelfs het Dodemansduim, onze enige koraalsoort, was hier toen rijkelijk aanwezig.Door de afsluiting wordt het Grevelingenwater nu niet meer gemengd.
Meerdere dode Zeekreeften - Fotograaf Bas van der Sanden
Death Zone
Ook de slibbodem zelf is er inktzwart en ongeschikt geworden voor o.a. wormen en schelpdieren. Het is er letterlijk en figuurlijk een dooie boel: een "Death Zone". Grotere dieren zoals krabben en vissen zouden in principe deze voor hen ongezonde waterlaag kunnen ontvluchten door naar ondiepere gebieden te migreren. Dit jaar zijn er echter opvallen veel dode kreeften, krabben en zelfs ook grotere vissen zoals bijvoorbeeld kabeljauwen onder de spronglaag aangetroffen. Uit observaties van sportduikers blijkt dat het negatieve effect van de spronglaag jaarlijks dramatischer en de schade aan de lokale fauna groter wordt.
Strandkrabben overleven deze "Death Zone" - Fotograaf Bas van der Sanden
Oplossing
Al jaren buigen de diverse instanties zich over de vraag hoe de gezondheid van het Grevelingenwater en de bodem weer hersteld kan worden. De oplossing is duidelijk maar ook zeer kostbaar. Er moet weer een substantiële getijdenbeweging en doorstroming van water in het Grevelingenmeer terugkomen. De grote vraag is echter... wanneer wordt er daadwerkelijk actie ondernomen om dit te realiseren?
Tekst: Peter H van Bragt, Stichting ANEMOON
Met dank aan Bas van der Sanden voor het doorgeven van zijn waarnemingen en het beschikbaar stellen van de foto’s.