Dolf Jansen: Nieuwjaar

Ook wil ik graag opmerken dat dit soort zinnen en eigenlijk bijna alle zinnen in wat ik een voorstelling noem, niet aan het bureau of schrijftafel ontstaan, maar terwijl ik speel, terwijl ik iets vertel. De zinnen waar ik het vandaag met u over heb, zijn pas na maanden spelen ontstaan. Zo werkt dat bij mij. Make it up as you go along, ik vertel het echt elke avond opnieuw. Zo omschreef ik vijf weken geleden opeens Ivo Opstelten als een forse man...een forse man met daar dan weer een forse blazer omheen, een prestatie op zich. Een enorme blazer, waaraan vijf meisjes in Bangladesh weken werk hebben gehad. Maar ik bedoelde in die voorstelling en ook weleens eerder op deze plek, toen ik natuurlijk nog lang niet de vaste columnist was, maar een soort kruising tussen een grapjesschrijver en Janine’s hondenuitlaatservice....afijn ik probeerde duidelijk te maken dat het me zo raakt en verbaast dat in de politiek alles wordt afgerekend op groei en economische waardes, waarbij alle andere waardes uit het oog worden verloren. Simpel gezegd: zolang gasopbrengsten en vleesexport wel een economische waarde vertegenwoordigen en schoonheid van een landschap en dierenwelzijn niet, blijft de politiek met oogkleppen op functioneren, denk ik. En die oogkleppen van economische waarden en groei-scenario’s zorgen ervoor dat absoluut niet wordt gezien dat de echt grote wereldwijde thema’s onderling verbonden en bepalend zijn.

Door klimaatverandering wordt landbouw op vele plekken lastiger of onmogelijk, dat levert armoede en honger op en inderdaad vluchtelingenstromen. Of, ander voorbeeld, zolang energievoorziening op de huidige, niet duurzame manier voortgaat, zullen oerwouden verdwijnen, landschappen verwoest worden, zal drinkwater vervuild worden en zal klimaatverandering toenemen, enzovoorts, etcetera. En terwijl ik dit schrijf, krijg ik een column van collega Thomas Friedman onder ogen, hij schrijft voor de New York Times en ik voor ... eh...Early Birds, zoals mijn Amerikaanse vrienden dit radioprogramma gekscherend noemen. Maar dat is allemaal jaloezie, die zouden ook weleens tegen de brede rug van Menno willen mogen leunen. Ha!

Friedman schrijft een beetje tegen beter weten in, dat het ontkennen van klimaatverandering geen optie meer is, maar ook dat de dalende olieprijs van de afgelopen maanden, lijkt te betekenen dat streven naar een duurzame energievoorziening minder nadruk gaat krijgen. Het zijn bizarre samenhangen. Omdat we technologisch gezien zover zijn dat we kunnen fraccen, onder hoge druk en met chemicaliën schalieolie en schaliegas kunnen winnen uit diepe aardlagen, gaan we minder aandacht geven aan wind-, zon- en getijde-energie. Of andersom: als er een economische crisis is, is dat goed voor het klimaat, want dan rijden we minder, vliegen we minder en consumeren we minder. Hetgeen maar weer bewijst dat alles economie is of lijkt en de politiek dus lui achter de onontkoombare feiten aan kan blijven wankelen.

Friedman hoopt in zijn column nog op onze politieke leiders, ik denk dat we het zelf zullen moeten doen door ons gedrag, door steun te gegeven aan bewegingen, ondernemers en ideeën die wel van een duurzame visie getuigen, door te doen in plaats van af te wachten. En ik realiseer me dat ik in plaats van die vier bepalende themas voor de komende jaren ook de hebzucht van de mens had kunnen zetten, de slechtheid van de mens, het graaien, het gulzige, het a-sociale.  Maar ik zie de mens uiteindelijk als goed, ik blijf geloven in het goede van de mens en de wereld die daar bij hoort, naief en met een hoopvolle glimlach.  Zo iets.