De
Sint Pietersberg
is een heuvelplateau met een lengte van acht kilometer dat zich van noord naar zuid uitstrekt van de Nederlands-Limburgse stad Maastricht tot aan het Luikse stadje Wezet in België. Het hoogste gedeelte ligt op Nederlands grondgebied; het deel dat op Belgisch grondgebied ligt wordt het Plateau van Caestert genoemd.
De Sint Pietersberg staat bekend om zijn uitgestrekte onderaardse kalksteengroeven. Zij is ontstaan door de erosie van het omliggende gebied door de rivieren de Maas en de Jeker. Binnenin bestaat de heuvel voornamelijk uit kalksteen, afgewisseld met vuurstenen concreties. Een zand-, grind- en lösslaag dekken de kalksteen af. De bovenzijde van de Sint Pietersberg is relatief vlak en ligt op +107 m NAP. D'n Observant, een door de mens gemaakte stortberg van zand, grind en löss vormt met zijn +171 m NAP het hoogste punt.
Bij steile hellingen en bijvoorbeeld in de holle wegen, dagzoomt de kalk. De gele kalk ziet er spectaculair uit. Door de aanwezigheid van kalk en mergel ontwikkelen zich fraaie kalkgraslanden aan de oppervlakte.
Er zijn in Zuid-Limburg diverse min of meer intacte
Mosasaurussen
gevonden. De beroemdste is aan het eind van de achttiende eeuw door het Franse leger dat toen Maastricht veroverde, mee naar Parijs genomen en ligt in een museum aldaar.
Deze fossiele schedel heeft een grote wetenschappelijke, historische en zelfs religieuze betekenis. Op basis van de studie van deze uit Maastricht geroofde schedel (plus de vondsten van mammoeten) concludeerde de Franse wetenschapper baron Georges Cuvier destijds dat er in het grijze verleden dieren hebben geleefd die zijn uitgestorven. Bovendien vermoedde hij dat deze dieren van voor de bijbelse zondvloed stamden. Met andere woorden, het Oude Testament was als historisch document onbetrouwbaar.
Later baseerde Darwin zich mede op Cuvier (en dus op de 'Nederlandse' Mosasaurus) toen hij met zijn evolutietheorie kwam: diersoorten kunnen onder druk van de natuurlijke omgeving in andere soorten 'evolueren', en het uitsterven van de ene soort biedt ruimte aan andere soorten.
De Parijse Mosasaurus is een van de belangrijkste fossielen uit de geschiedenis – te vergelijken met de eerste Neanderthaler die in de buurt van Düsseldorf is gevonden.
De Mosasaurus die in Parijs ligt, was niet de eerste Mosasaurus die in Limburg is gevonden: de eerste is te bezichtigen in het Haarlemse Teylers Museum. Het was ook niet de laatste: in 1998 is er opnieuw een tamelijk complete Mosasaurus in de Pietersberg ontdekt. Dit fossiel (op zijn Limburgs Bèr gedoopt) is te zien op de buitenplaats van het Natuurhistorisch Museum in Maastricht. Dat zal vast en zeker ook niet de laatste zijn: de Pietersberg herbergt er vermoedelijk nog wel een paar.