Defensieleeuwerik

Vliegbasis Eindhoven is een militair en civiel vliegveld in handen van de Koninklijke Luchtmacht. Zoals op ieder vliegveld lopen er in Eindhoven vogelwachten rond, die ervoor moeten zorgen dat de landingsbaan vogelvrij blijft en er geen vogelaanvaringen met vliegtuigen plaatsvinden. De vogelwachten hebben een speciale bus met een computer met angstkreten van vogels waarmee ze rondrijden. Roofvogels zoals buizerd en torenvalk vangen ze en zetten ze ergens anders uit. Ook doen ze het nog vaak op de ouderwetse manier: het veld inlopen, schreeuwen en met de armen zwaaien. Maar het belangrijkste wapen van de vogelwachten is landschapsbeheer.

Schraal grasland
De vogelwachten maaien één keer per jaar en voeren het maaisel binnen 24 uur af. Zo creëren ze schraal grasland. Door die verschraling van het landschap zijn ze nu de kievit, meeuw en spreeuw kwijt, vogels waar ze veel last van hadden. Deze soorten zijn behoorlijk groot en leven in groepen. Als er drie een motor invliegen, kan dat al desastreus zijn.

De veldleeuwerik houdt juist wel van schraal grasland. Van deze vogels hebben de vogelwachten weinig last: ze zijn maar klein en hangen bijna nooit boven de landingsbaan.

In de jaren ’70 werd het aantal veldleeuwerikbroedparen geschat op 500.000 tot 750.000. Het was toen ondenkbaar dat de veldleeuwerik uit het Nederlandse landschap zou verdwijnen. Inmiddels wordt de broedpopulatie geschat op slechts 34.000 paar. Vergeleken met de rest van Nederland doen veldleeuweriken het opvallend goed op de vliegvelden van Defensie, vanwege het schrale graslandbeheer.

Zangvluchten
In het voorjaar staan de veldleeuweriken bekend om hun mooie zangvluchten. Ze schroeven luid zingend naar een hoogte van 50 tot 100 meter, blijven daar enige tijd hangen en komen in een spiraal omlaag. De laatste tientallen meters leggen ze dikwijls af in vrije val, die wordt afgerond met een parachute-landing met gespreide vleugels en staart. Hierbij zingen ze uitbundig. Het zijn altijd mannetjes die de zangvluchten uitvoeren, en alleen in de broedperiode. Ze imponeren er vrouwtjes mee en bakenen zo hun territorium af.

Beluister ook de radioreportage die Vroege Vogels maakte over natuur op Defensieterreinen.