De wateraardbei is terug in het natuurterrein Nooitgedacht

Volgens Dick Kerkhof, vegetatiedeskundige van de Stichting Het Zuid-Hollands Landschap, zijn de basisvoorwaarden voor de terugkeer van deze Rode Lijstsoort al in 1993 getroffen. In 1978 werd de soort er voor het laatst waargenomen.

“In de periode 1993/1994 is de voedselrijke toplaag van het natuurterrein Nooitgedacht verwijderd”, vertelt Dick Kerkhof. “Door dit plaggen kwam een voedselarme laag veengrond aan de oppervlakte te liggen. In de vochtige grond kwamen al snel veel zeldzame planten tot ontwikkeling. Zaden kunnen vele tientallen jaren in de grond geconserveerd blijven en na het plaggen tot ontwikkeling komen. Voor de wateraardbei geldt dit echter niet. De zaden van deze plant kunnen niet lang in de grond overleven.”

Een raadsel
Hoe de zaden van de wateraardbei in Nooitgedacht terecht zijn gekomen, zal altijd een raadsel blijven. “Er zijn verschillende scenario’s te bedenken”, aldus Kerkhof. “De zaden worden vaak verspreid via oppervlaktewater. In de Berkenwoudse Lage Boezem, zo’n 500 meter van Nooitgedacht, groeit de wateraardbei al vele jaren. Ook is het mogelijk dat het zaad aan de messen van een maaimachine zijn blijven plakken en in Nooitgedacht in de grond terecht zijn gekomen. In de Veerstalblokboezem, een ander natuurgebied van het Zuid-Hollands Landschap, komt deze plant met z’n purperen tot diep roodbruine bloemblaadjes ook voor.”

De wateraardbei is een karakteristieke soort van matig voedselarme moerassen en moerassige delen van blauwgraslanden. Die kwamen tot honderd jaar geleden veel in de veenweidengebieden voor. Door het kunstmatig verlagen van de grondwaterstand door bemaling en het steeds meer bemesten van de bodem is het blauwgrasland heel zeldzaam geworden. En daarmee ook de plantensoorten die er voorkomen. Het slootwater is nu bijna overal veel te voedselrijk voor kritische moerasplanten als de wateraardbei.

Volgens Kerkhof is Nooitgedacht met de terugkeer van wateraardbei weer een stukje verder opgeschoven richting echt blauwgrasland. Andere plantensoorten die er voorkomen zijn blonde zegge, blauwe zegge, snavelzegge, sterzegge, pijpenstrootje, klokjesgentiaan en waterdrieblad. Spaanse ruiter, die wel aanwezig is in het oude blauwgrasland bij eendenkooi Kooilust, ontbreekt nog.

Bron: Zuid-Hollands Landschap