De opvolgers van Tsuru - Joost Huijsing

Mijn voorbereiding voor de kraanvogelreportage begint in de boekenkast. Als je topografische kaarten van Nederland goed bekijkt dan zou je denken dat de kraanvogel de meest algemene vogel van ons land is. Ik ga ze niet tellen, maar er zijn tientallen  plaatsnamen, boerderijnamen of veldnamen met het woord kraan erin. Allemaal plekken waar kraanvogels tijdens de trek neerstrijken (of neerstreken).

Pak de topografische atlassen en onderzoek de registers. Een slectie: in Friesland heb je Kraanvelden en Kranekamp, in Drenthe Kranenveen en Kraanlanden, in Zeeland Kranendijk en Kranensteijn, in Gelderland Kranenburg en Kraanswijk, in Overijssel Kranengoor en Kranenweerd, in Utrecht Kraanvogel, in Groningen Kraanlanden, in Zuid-Holland Kranendijk en Kranenhout, in Noord-Holland en Flevoland niks, in Brabant Kraanven en Kranenbeemd, in Limburg Kranenbroek en Kraan.

Zet bij alle kraanplekjes een punt op de landkaart (dat heb ik niet echt gedaan, maar ik ben ervan overtuigd dat het klopt) en je krijgt een mooi overzicht van de trekroute van de kraanvogels over Nederland. Van Noord-Oost naar het Zuiden, met opvallend veel plekken in Brabant en Limburg. Omdat daar ook tijdens de trek de mooie grote vogels vaak een tussenstop maken.

Veel van de namen zijn oud, ze stammen nog uit de tijd dat de kraanvogels ook in ons land broedden. Maar dat was afgelopen rond 1750. Tot?..in 2001 Tsuru werd geboren in het Fochteloërveen.

Om te kijken hoe het nu gaat met de ?kleine? Nederlandse populatie ging ik donderdagavond naar dat bijzondere natuurgebied op de grens van Friesland en Drenthe. We hebben geluk. De knuttentijd is net voorbij en het woei te hard voor de muggen. Boswachter Martin Snip neemt me mee langs de randen van het gebied.

Om de honderd meter stoppen we. Door de verrekijker speuren over de akkers. Een uur lang en geen kraan te bekennen. Martin is onverstoorbaar optimistisch: "Als ze hier niet zijn dan hebben we veel meer kans dat we ze in het echte veen zien." Het is echt een succesverhaal aan het worden want inclusief die eersteling Tsuru hebben de kranen hier vijftien jongen voortgebracht. Dit jaar zijn het er twee en bovendien is er ook op andere plekken gebroed. In het Dwingelderveld bijvoorbeeld, maar dat nest is niet gelukt en het paartje is naar Fochtelo gekomen.

En dan gaat er nog het gerucht dat in de Engbertsdijkvenen (in Overijssel) dit jaar een broedpoging is gedaan. Maar dat wordt later door Staatsbosbeheer ontzenuwd. "Helaas?", zegt Angelique van Helvoort aan de telefoon.

Op de akkers tussen Fochteloo, Ravenswoud en Veenhuizen hebben we geen kraanvogel gezien, maar in de uitkijktoren is het gauw raak. Eén paartje, op grote afstand van die fabelachtige uitkijktoren. Maar dat kan je beter beluisteren dan lezen. Zondag tussen 8 en 10 uur op Radio 1.

Joost Huijsing, samensteller Vroege Vogels
Vrijdag de dertiende.