De luizenmelkers van het insectenrijk

Soms wordt er gedacht dat alleen mensen dieren houden voor hun eigen gewin, maar niets is minder waar. De meeste Nederlandse miersoorten maken gebruik van andere insecten, luizen om precies te zijn. De mieren drinken niet alleen de zoete uitscheiding van de bladluis, af en toe slachten ze er ook een. Hoe werkt deze relatie? Mierenexpert Peter Boer legt dit haarfijn uit in de radio-uitzending van zondag 2 juli. 

In het voorjaar gaat de luizenjacht van start. Mieren gaan hard op zoek naar hun vee, omdat de afscheiding van de luis, ook wel honingdauw genoemd, vol zit met belangrijke voedingstoffen. Door op het achterlijf van de luizen te trommelen, wordt deze voedzame vloeistof gestimuleerd en kunnen de luizen gemolken worden. Helaas voor de luis, is het eiwitgehalte is te laag om de mieren in al hun behoeften te voorzien. Hierdoor staan ze ook af en toe op het menu van de mier. Om ervoor te zorgen dat de luizen niet zomaar kunnen ontsnappen, worden ze soms 'op stal' gezet. Dit doen de mieren door een zandmuur te bouwen rondom hun luizenkudde.

Deze relatie heeft niet alleen voordelen voor de mier, ook de luis heeft er iets aan. De mierenkolonie is namelijk erg beschermend over haar luizen en zorgt er dan ook voor dat andere predatoren niet in de buurt kunnen komen. Zo houden rode bosmieren dag en nacht de wacht om hun luizen te beschermen tegen onder andere de gaasvlieg en lieveheersbeestjes. Ook de weg- en humusmieren bouwen beschermende overkappingen voor hun intensieve veehouderij. 

Mieren waren dus al bezig met veehouderij voordat wij hier 10.000 jaar geleden mee begonnen. Het is interessant om te kijken naar deze samenwerking. Beide insecten hebben elkaar hard nodig om te overleven en zijn evolutionair op elkaar aangepast.

Waar de mieren kunnen genieten van het luizensapje, vinden mensen het niet altijd even prettig. Als een boom overbevolkt is met luizen, kan je maar beter niet je auto of fiets eronder parkeren. Al snel zal er een paklaag ontstaan, die lastig te verwijderen is.