De kleine watersalamander

Ondanks zijn naam is deze salamander niet de kleinste watersalamander in Nederland. Hij kan namelijk elf centimeter groot worden. In de landfase is de kleine watersalamander bruin, maar in tijdens paartijd hebben de diertjes een geelbruine rug en witte tot oranje buik met zwarte vlekjes. Bovendien ontwikkelt het mannetjes in deze periode een kam op de rug.
 
De kleine watersalamander is de meest algemene salamandersoort in Nederland. In vrijwel alle wateren met onderwatervegetatie, zowel sloten en vennetjes als grotere wateren als meren en vijvers, is de salamander te vinden. De voorkeur gaat echter uit naar stilstaande, zwak stromende wateren, die niet te diep en dicht begroeid zijn. De kleine watersalamander heeft namelijk vele vijanden in dieper water zoals grotere waterinsecten en roofvissen. Hiernaast is de soort ook niet veilig voor verschillende vogels, zoogdieren en andere amfibieën.

Zelf zijn kleine watersalamanders carnivoren en eten ze vrijwel alles wat in hun bek past. In het water vormen kleine kreeftachtigen de grootste voedselbron en op land eten watersalamanders ook wel regenwormen en slakken. De volwassen kleine watersalamanders eten het meest in de waterfase, meestal in juni en juli. Dit is ook de periode dat de larven uit het ei zijn gekomen. Deze groeien in zes tot tien weken uit tot juvenielen waarna ze op het land verder ontwikkelen tot ze geslachtsrijp zijn.

De voortplanting vindt in het voorjaar plaats en is het resultaat van een uitgebreid paringsritueel. Eerst trekt het mannetje de aandacht van het vrouwtje door actief om haar heen te zwemmen en haar te besnuffelen. Dan beweegt het mannetje, zwaaiend met zijn staart, richting het vrouwtje. Op deze manier ontvangt ze zijn geurstoffen. Een paringsbereid vrouwtje benadert het mannetje, waarop hij een spermapakketje afzet. Deze neemt het vrouwtje vervolgens op. Er is dus zeer weinig lichamelijk contact bij de paring van de kleine watersalamander.

Foto: Piet Spaans
Bron: De amfibieën en reptielen van Nederland - R. Creemers & J. Van delft; Ravon.nl