De herfstschilder

De herfst is nooit te beroerd om de natuur op te vrolijken voor de winter begint. Het spektakel van groen met geel, rood en oranje komt ieder jaar terug. En ook de vraag hoe krijgt een boom dit voor elkaar. Bladeren van loofbomen bevatten chlorofyl, ook wel bladgroen genoemd. Dit chlorofyl zorgt ervoor dat planten van de lente tot en met de herfst met behulp van zonlicht koolstofdioxide en water kunnen omzetten naar allerlei complexe stoffen (zetmeel, suikers) en zuurstof. En deze stof zorgt ook voor de groene kleur van de bladeren. Chlorofyl absorbeert alle zichtbare kleuren die aanwezig zijn in het zonlicht, behalve groen. Het groene licht wordt teruggekaatst, waardoor wij de bladeren als groen zien.

Tijdens het groeiseizoen wordt non-stop chlorofyl aangemaakt en gebruikt. In het najaar neemt de lichtintensiteit van de zon af. Hierdoor maken bomen minder chlorofyl aan. Niet alleen de afname van lichtintensiteit is belangrijk voor bladverkleuring. Ook de temperatuur en de hoeveelheid neerslag spelen een rol. Na een paar (lichte) nachtvorsten komt bladverkleuring vaak goed op gang. Voordat de bladeren afsterven, trekken de bomen het chlorofyl dat nog aanwezig is terug uit de bladeren en slaan het op in de takken.

In de bladeren zijn nog andere pigmentstoffen aanwezig die zichtbaar worden als het chlorofyl verdwijnt. Het zijn anthocyaan die voor de rode kleur zorgt, xantofyl die de bladeren geel kleurt en caroteen die garant staat voor oranje. Deze verschillende kleurstoffen bepalen samen de kleur van de herfstbladeren. De kleur van de bladeren verschilt per boomsoort, maar hangt ook af van de plek waar de boom staat, en van het weer.

De rode kleur van de anthocyanen werkt als een zonnebrandcrème: ze beschermt tegen schade door zonlicht. Ook trekken ze insecten aan of stoten ze juist af. Fruitliefhebbers worden er op geattendeerd dat het fruit rijp is. In ruil voor het gesnoep moeten ze de zaden verspreiden. Het rood van de bladeren kan voor sommige insecten afschrikwekkend werken. Maar het is ook een signaal aan bladbewoners dat ze een veiliger onderkomen moeten zoeken omdat het blad gaat vallen.

Carla van Lingen
?Bron: De Natuurkalender

Foto: juttepeer Hofje. Kijk voor meer natuurfoto's op de Vroege Vogels site .