Dag salamander

We visten de afgelopen jaren regelmatig kleine watersalamanders op, met hun prachtige gevlekte buik, en alpenwatersalamanders met hun knaloranje onderkant; Lisa Wade ging op zoek naar een zeldzame witte watersalamander op een druk verkeersplein; Janine hielp kamsalamanders met oversteken en Menno trof een salamandertje aan in z’n drinkbakje tijdens z’n recente survivaltocht.

En altijd was iedereen razend enthousiast bij zo’n ontmoeting: zowel onze presentatoren als de vrijwilligers en medewerkers van RAVON waarmee we op pad waren. Het zijn dan ook prachtige beesten, die bovendien een belangrijke schakel vormen in de Nederlandse natuur.

Huiveringwekkend
Het eerste teken dat er iets mis was met de salamanders kwam in 2010. In het Limburgse Bunderbos stierven de zeldzame vuursalamanders. Onderzoekers denken op dat moment nog dat het gaat om Batrachochytrium dendrobatidis (Bd), een schimmelziekte die wereldwijd slachtoffers maakt onder amfibieën. In een sfeervolle nachtreportage vinden we diverse prachtige vuursalamanders.

Nu, in het najaar van 2014, is ook daarop het antwoord gevonden, en de waarheid is huiveringwekkend. Alle Europese salamanders blijken gevoelig voor de schimmel: ze sterven binnen twee weken nadat ze ermee zijn besmet. De schimmelziekte Bs komt uit Azië en is waarschijnlijk via de internationale handel ons land binnengekomen. Aziatische salamanders zijn er inmiddels ongevoelig voor, maar de Europese salamanders hebben er geen enkele weerstand tegen en leggen onverbiddelijk het loodje.

Uitgestorven
Omdat de Europese salamanders in een aaneengesloten gebied leven – in Nederland alleen al leven er miljoenen, door het hele land – kan de ziekte zich razendsnel verspreiden. En dat betekent dat er een reële kans is dat de Europese salamanders binnen afzienbare tijd zijn uitgestorven in het wild. In ons land gaat het dan om de kleine watersalamander, de kamsalamander, de alpenwatersalamander, de vinpootsalamander en de vuursalamander.