Dag 39: over vis en verantwoordelijkheid

Waar ligt eigenlijk de verantwoordelijkheid voor duurzaam voedsel? Bij de consument? Bij de producent? Of bij de supermarkt? Heeft de overheid nog een rol? Ik heb helaas geen sluitend antwoord op die vraag, maar hij moet wel gesteld worden. Het hebben van verantwoordelijkheid nodigt namelijk uit tot het weloverwogen nemen van beslissingen, zo heb ik afgelopen vrijdag ervaren. Bij de Culinaire Werkplaats kreeg ik een fles wijn en een briefje om het aantal genoten glazen op te schrijven. Je eerste – wat kinderachtige – neiging is dan een lekkere grote bel in te schenken. Maar dat doe je niet. Je hebt namelijk het vertrouwen gekregen van de eigenaar en wilt hem niet duperen. Dus ga je trouwhartig de grootte van je glas afwegen tegen de totale inhoud van de fles en probeert er dan eerlijk 1/5 of 1/6 uit te schenken. Was het bij alle keuzes maar zo eenduidig als met die wijn. Toen ik vandaag op jacht ging naar duurzame vis raakte ik er totaal in verstrikt.

Ik ben een enigszins geïnformeerde consument. Ik ben gevoelig voor logo’s, heb de viswijzer als applicatie op mijn I-phone en hoopte met het MSC-keurmerk voor vis van al het gedonder af te zijn. Maar ik geloof dat ik nog steeds moet blijven nadenken. Aan de start van mijn 40 dagen drukte Lars Charas, voorloper op het gebied van duurzaam voedsel, mij op het hart dat het heel erg gesteld was met de visstand in de wereld. En dat ik dus beter alleen zeevruchten kon eten en vegetarische vis die in het seizoen gevangen is. Maar hoe weet je nu in hemelsnaam of een vis ‘in het seizoen gevangen’ is? En wat ie te eten kreeg? En zeevruchten, dat zijn bijvoorbeeld ook garnalen. Maar daar is toch ook van alles mee mis? Met gesleep over de wereld om ze elders te laten pellen bijvoorbeeld? En tropische garnalen zijn dan weer niet goed. Het gevolg was dat ik de afgelopen weken nauwelijks vis durfde kopen en het beperkt gegeten heb. Alleen makreel daar heb ik nooit een onvertogen woord over vernomen. En haring kan er vaak ook nog mee door.

In de supermarkt word je al niet veel wijzer. Ik denk dat Albert Heijn, met hulp van onder andere het Wereld Natuur Fonds, echt zijn best doet. Maar zoals de labelling er nu voor staat is er echt geen touw meer aan vast te knopen. Behalve biologische vis (is dat dan goed?), MSC-gekeurde vis, vis onder het eigen huismerk Puur & Eerlijk, vis onder de noemer ‘op weg naar een duurzame visserij’, vond ik vandaag ook nog eens vis met de kreet ‘vis van dichtbij’. Dat klinkt toch ook wel heel aanlokkelijk. Maar slaat het ook ergens op?

In zekere zin ben ik dus wel voorstander van een winkel of leverancier die de verantwoordelijkheid op dit specifieke vlak van mij overneemt. Fishes pretendeert zo’n winkel te zijn. Ze heeft als eerste detailhandel in Europa het MSC-keurmerk ontvangen. Maar toen ik gisteren bij mijn bezoekje aan de zaak in Utrecht vroeg naar de duurzaamste vis, kreeg ik er slechts een paar voorgesteld. En bleek de winkel er nog een eigen vierkleurige labelling op na te houden. Er is hier dus ook zoiets als ‘zeer verantwoorde’ en ‘enigszins verantwoorde’ vis waartussen ik als consument een keuze moet maken. Op de Noordermarkt in Amsterdam doen ze het weer anders. Daar staat elke zaterdag een viskraam van Goede Vissers. Zij letten niet alleen op soorten vis, maar ook hoe, waar en wanneer die gevangen is. Het assortiment bestaat uit wildgevangen vis, deels met MSC-keurmerk, deels met Waddengoud keurmerk, maar ook van vissers zonder officieel keurmerk, die wel verstandig bezig zijn.