Dag 24: over vragen en antwoorden

Je hebt van die dagen dat je op zoek bent naar simpele antwoorden. En aan het eind van de dag alleen maar meer vragen hebt. Zo’n dag had ik gisteren. Het begon met een bezoek aan PLUS supermarkt. Het was immers Fair Trade week, de PLUS had alle fairtrade artikelen in de aanbieding gedaan. Met hun slogan ‘PLUS denkt duurzaam’ profileren ze zich momenteel sterk met hun maatschappelijke kant. Een bezoekje mijnerzijds was dus best gerechtvaardigd. In een supermarkt waar je voor het eerst komt is het wel even zoeken, maar PLUS in Culemborg had het listig opgelost met allemaal kleine bordjes aan het schap waardoor je makkelijk van het ene fairtrade artikel naar het volgende rolde. Naar aanleiding van mijn gesprekje gisteren met Jeannette van Mullem had ik me voorgenomen alleen maar fairtrade te kopen voor artikelen die doorgaans hoe dan ook van ver komen.

Persoonlijk vind ik fairtrade appelsap dus een raar fenomeen, omdat er gewoon vers geperst sap bij mij uit de Betuwe te koop is. Dat geldt niet voor rijst, koffie en thee. Voor chocola zijn natuurlijk best alternatieven te koop, maar ik geef hier maar ronduit toe dat ik nogal een zoetekauw ben en een leven zonder chocola onvoorstelbaar vindt. Enfin, al shoppend werd ik een beetje gegrepen door het idee goed bezig te zijn met mijn inkopen. Ik eindigde met pindakaas, groene thee, rijst, een chocoladeletter van Verkade, rietsuiker, mintsnoepjes, cashewnoten en bananen. Trots stalde ik thuis mijn setje uit en realiseerde mij toen pas dat ik spullen had gekocht die ik a) helemaal niet nodig had en b) waar gedeeltelijk best alternatieven uit de streek voor bestonden. Hoe duurzaam kun je mijn koopgedrag dan nog noemen?

Ik wendde mij tot Dick Veerman, filosoof en founding father van Foodlog, dé discussie- en informatiesite over eten. Dick is altijd goed voor een gepeperde mening en zet je graag op een totaal ander spoor. Even snel een paar antwoorden op je vragen halen is er bij hem niet bij. Maar hij wijdt je graag in in zijn filosofische denkwijze. Zwaaiend met zijn mobieltje liet hij mij de relativiteit van mijn vragen zien. “Dit apparaat komt van veel verder weg dan die ananas waar jij de druk om maakt, en daar heeft niemand het over fairtrade. Dus waar hebben we het nu eigenlijk over? Het grootste probleem op deze aarde is niet dat onze spullen van ver komen. Maar het feit dat een klein deel van de totale mensheid een heel groot deel van de totale welvaart pakt. En dat we met zoveel mensen zijn. Hebben we te weinig eten of te veel mensen? Land en mensen zijn communicerende vaten”, volgens Veerman. “We hebben niet per definitie een gebrek aan ruimte.”

Willen we iedereen op aarde kunnen voeden, dan moeten we toe naar technologische oplossingen. Grote agriparken zijn zeer duurzaam, weet Veerman. Een modern, gemengd bedrijf, waar alles in kringlopen gebeurt. “Zo stop je het weglekken van nutriënten en kun je een evenwicht hanteren. Als je alles integreert kun je heel duurzaam werken wat betreft dierenwelzijn, energie, water, ruimte. We moeten de ecologische systemen dus optimaliseren.” Deze oplossingen klinken allemaal prachtig, maar wat kan ik daar als consument nu in mijn dagelijkse boodschappen mee? “Er zijn geen quick fixes”, doceert Veerman. “Naast grote oplossingen, moeten we ook werken aan de kleine schaal. We moeten lokale problemen lokaal oplossen. Tegelijkertijd heb je als consument wel de plicht om de goede dingen te doen. Wat gij niet wilt dat u geschiedt, doet dat ook een ander niet. Je moet een zeker moreel besef ontwikkelen en geen rotzooi maken. Vragen stellen, misstanden aan de orde stellen. En wat betreft producten uit derde wereld landen? Natuurlijk moet je die kopen. Mensen daar hebben ook een inkomen nodig. Maar het moet wel echt eerlijke handel zijn.”