Complexe ecosystemen blijken bestand tegen natuurlijk ‘stootje’ _05_10_2007

Complexe ecosystemen – en het zogenoemde ‘voedselweb’ daarbinnen – zijn zo georganiseerd dat ze bestand zijn tegen verstoringen van het natuurlijk evenwicht. Dit blijkt uit een onderzoek van de oud-Utrechtse promovenda Anje-Magriet Neutel dat zij samen met haar Utrechtse collega's Hans Heesterbeek en Peter de Ruiter heeft verricht. Aan het onderzoek deden ook de Wageningen Universiteit en het Nederlands Instituut voor Ecologie mee. Het is het eerste onderzoek dat inzicht geeft in de manier waarop ecosystemen voedselwebben opbouwen en in stand houden. De resultaten verschijnen op 4 oktober in het gerenommeerde tijdschrift Nature.   Deskundigen vermoedden altijd al dat voedselwebben sterker zijn, naarmate ze ook complexer zijn. Maar de tot nu toe gebruikte rekenmethoden, die de sterkte van een voedselweb berekenen, wijzen steeds op het tegenovergestelde: ingewikkelde systemen zouden juist zwakker en instabiel zijn. Door een nieuwere rekenmethodiek te gebruiken, hebben de onderzoekers het oorspronkelijke vermoeden nu tóch bevestigd.

Piramidevorm
Een voedselweb is een netwerk van organismen die elkaar opeten. De verdeling van de hoeveelheid ‘rovers’ en ‘prooien’ binnen zo’n web, biomassa genoemd, is piramide-vormig. Aan de top van die piramide staan de ‘rovers’. Met behulp van wiskundige berekeningen hebben de wetenschappers aangetoond dat de piramidevormige verdeling voor een natuurlijke stabiliteit zorgt: hoe smaller de top in verhouding tot de basis, hoe beter het voedselweb bestand is tegen verstoringen van het natuurlijk evenwicht.

Rover-prooi-relatie
Als een rover zijn prooi eet, neemt de populatie aan prooi af ten gunste van de roverpopulatie. Prooien kunnen ten opzichte van andere prooien echter ook weer als rover optreden en zo elkaars populatie beïnvloeden. Dit alles levert een netwerk op waarin partijen elkaar via ingewikkelde verbanden beïnvloeden. Met de nieuwe rekenmethodiek hebben de wetenschappers kunnen bepalen hoe sterk die invloeden zijn. Hiermee is een belangrijke stap gezet in het verkrijgen van meer inzicht in factoren die de stabiliteit van het voedselweb bepalen. Extreme factoren als milieuvervuiling, natuurrampen, klimaatveranderingen of het uitsterven van soorten kunnen het evenwicht in ecosystemen verstoren. Deze studie draagt bij aan het inzicht in deze problematiek. Voor het onderzoek hebben de onderzoekers de ecosystemen en voedselwebben van bodemorganismen in verschillende soorten bosgrond onderzocht.

Bron: Universiteit Utrecht